-
گفت بر جمله دلم سوزد به درد ** لیک ترسم امر را اهمال کرد
- He replied, “My heart burns with grief for them all, but I am afraid to neglect the (Divine) command,
-
تا بگویم کاشکی یزدان مرا ** در عوض قربان کند بهر فتی
- So that I should say, ‘Would that God might sacrifice me in exchange for the (generous) youth!’”
-
گفت بر کی بیشتر رحم آمدت ** از کی دل پر سوز و بریانتر شدت 4800
- God asked, “For whom didst thou feel the greatest pity? On account of whom was thy heart most filled with flame and grilled?”
-
گفت روزی کشتیی بر موج تیز ** من شکستم ز امر تا شد ریز ریز
- “One day,” said he, “by (Thy) command I wrecked a ship on the fierce waves, so that it went to pieces.
-
پس بگفتی قبض کن جان همه ** جز زنی و غیر طفلی زان رمه
- Then Thou bad’st me take the souls of them all, except one woman and one child belonging to that company.
-
هر دو بر یک تختهای در ماندند ** تخته را آن موجها میراندند
- The twain were left on a plank, and the plank was being driven on by the waves.
-
باز گفتی جان مادر قبض کن ** طفل را بگذار تنها ز امر کن
- Then Thou saidst, ‘Take the mother's soul and leave the child alone in obedience to the command Be!’
-
چون ز مادر بسکلیدم طفل را ** خود تو میدانی چه تلخ آمد مرا 4805
- When I parted the child from its mother, Thou thyself knowest how bitter ’twas to me.
-
بس بدیدم دود ماتمهای زفت ** تلخی آن طفل از فکرم نرفت
- Often have I seen sighs (heaved) in great mournings, (but) the bitter grief of that child has never gone from my recollection.”
-
گفت حق آن طفل را از فضل خویش ** موج را گفتم فکن در بیشهایش
- God said, “Of My grace I bade the waves cast that child into a forest—
-
بیشهای پر سوسن و ریحان و گل ** پر درخت میوهدار خوشاکل
- A forest abounding in lilies and sweet basils and roses, full of trees laden with fruit good to eat,
-
چشمههای آب شیرین زلال ** پروریدم طفل را با صد دلال
- And fountains of sweet limpid water. I fostered the child with a hundred endearments.
-
صد هزاران مرغ مطرب خوشصدا ** اندر آن روضه فکنده صد نوا 4810
- Myriads of melodious singing-birds poured forth a hundred songs in that garden.
-
پسترش کردم ز برگ نسترن ** کرده او را آمن از صدمهی فتن
- I made for him a couch of wild-rose leaves; I made him secure from the shock of afflictions.
-
گفته من خورشید را کو را مگز ** باد را گفته برو آهسته وز
- I told the sun not to scorch him; I told the wind to blow on him gently;
-
ابر را گفته برو باران مریز ** برق را گفته برو مگرای تیز
- I told the clouds not to rain upon him; I told the lightning not to dart at him.
-
زین چمن ای دی مبران اعتدال ** پنجه ای بهمن برین روضه ممال
- I said, ‘O December, do not cut off the mild weather from this orchard; O November, do not let thy fist fall on this garden.’”
-
کرامات شیخ شیبان راعی قدس الله روحه العزیز
- The miracles of Shaybán Rá‘í, may God sanctify his venerable spirit!
-
همچو آن شیبان که از گرگ عنید ** وقت جمعه بر رعا خط میکشید 4815
- Just as Shaybán Rá‘í (the shepherd), because of the froward wolf, used to draw a line round his flock at the hour of the Friday prayers,
-
تا برون ناید از آن خط گوسفند ** نه در آید گرگ و دزد با گزند
- In order that no sheep should go beyond that line, and that no wolf or mischievous robber should come inside.
-
بر مثال دایرهی تعویذ هود ** که اندر آن صرصر امان آل بود
- ’Twas on the model of Húd's circle of refuge, in which his followers were safe from the sarsar wind.
-
هشت روزی اندرین خط تن زنید ** وز برون مثله تماشا میکنید
- (Húd said to them), “Stay quietly within this line for eight days and view the terrible mutilation (which is being inflicted) outside.”
-
بر هوا بردی فکندی بر حجر ** تا دریدی لحم و عظم از همدگر
- It (the wind) lifted (the unbelievers) into the air and flung them on the stones, so that flesh and bone were torn asunder.
-
یک گره را بر هوا درهم زدی ** تا چو خشخاش استخوان ریزان شدی 4820
- One party it hurled against each other in the air, so that their bones crumbled like poppy-seed.
-
آن سیاست را که لرزید آسمان ** مثنوی اندر نگنجد شرح آن
- There is no room in the Mathnawí to describe fully that chastisement whereat Heaven trembled.
-
گر به طبع این میکنی ای باد سرد ** گرد خط و دایرهی آن هود گرد
- If, O icy wind, thou art doing this by (thine own) nature, (then) try to invade the line and circle drawn by Húd!