English    Türkçe    فارسی   

6
797-821

  • روح سلطانی ز زندانی بجست  ** جامه چه درانیم و چون خاییم دست 
  • A royal spirit escaped from a prison: why should we rend our garments and how should we gnaw our hands?

  • چونک ایشان خسرو دین بوده‌اند  ** وقت شادی شد چو بشکستند بند 
  • Since they were monarchs of the (true) religion, ’twas the hour of joy (for them) when they broke their bonds.

  • سوی شادروان دولت تاختند  ** کنده و زنجیر را انداختند 
  • They sped towards the pavilion of empire, they cast off their fetters and chains.

  • روز ملکست و گش و شاهنشهی  ** گر تو یک ذره ازیشان آگهی  800
  • ’Tis the day of (their) kingship and pride and sovereignty, if thou hast (even) an atom of knowledge of them.

  • ور نه‌ای آگه برو بر خود گری  ** زانک در انکار نقل و حشری 
  • And if thou hast not (this) knowledge, go, weep for thyself, for thou art disbelieving in the removal (from this world to the next) and in the assembly at the Last Judgement.

  • بر دل و دین خرابت نوحه کن  ** که نمی‌بیند جز این خاک کهن 
  • Mourn for thy corrupt heart and religion, for it (thy heart) sees naught but this old earth.

  • ور همی‌بیند چرا نبود دلیر  ** پشتدار و جانسپار و چشم‌سیر 
  • Or if it is seeing (the spiritual world), why is it not brave and supporting (others) and self-sacrificing and fully contented?

  • در رخت کو از می دین فرخی  ** گر بدیدی بحر کو کف سخی 
  • In thy countenance where is the happiness (which is the effect) of the wine of (true) religion? If thou hast beheld the Ocean (of Bounty), where is the bounteous hand?

  • آنک جو دید آب را نکند دریغ  ** خاصه آن کو دید آن دریا و میغ  805
  • He that has beheld the River does not grudge water (to the thirsty), especially he that has beheld that Sea and (those) Clouds.”

  • تمثیل مرد حریص نابیننده رزاقی حق را و خزاین و رحمت او را به موری کی در خرمنگاه بزرگ با دانه‌ی گندم می‌کوشد و می‌جوشد و می‌لرزد و به تعجیل می‌کشد و سعت آن خرمن را نمی‌بیند 
  • Comparison of the covetous man, who does not see the all-providingness of God and the (infinite) stores of His mercy, to an ant struggling with a single grain of wheat on a great threshing-floor and showing violent agitation and trembling and dragging it hurriedly along, unconscious of the amplitude of the threshing-floor.

  • مور بر دانه بدان لرزان شود  ** که ز خرمنهای خوش اعمی بود 
  • The ant trembles for a grain (of wheat) because it is blind to the goodly threshing-floors.

  • می‌کشد آن دانه را با حرص و بیم  ** که نمی‌بیند چنان چاش کریم 
  • It drags a grain along greedily and fearfully, for it does not see such a noble stack of winnowed wheat (as is there).

  • صاحب خرمن همی‌گوید که هی  ** ای ز کوری پیش تو معدوم شی 
  • The Owner of the threshing-floor is saying (to the ant), “Hey, thou who in thy blindness deemest nothing something,

  • تو ز خرمنهای ما آن دیده‌ای  ** که در آن دانه به جان پیچیده‌ای 
  • Hast thou regarded that (alone) as belonging to My threshing-floors, so that thou art devoted with (all) thy soul to that (single) grain?”

  • ای به صورت ذره کیوان را ببین  ** مور لنگی رو سلیمان را ببین  810
  • O thou who in semblance art (insignificant as) a mote, look at Saturn; thou art a lame ant: go, look at Solomon.

  • تو نه‌ای این جسم تو آن دیده‌ای  ** وا رهی از جسم گر جان دیده‌ای 
  • Thou art not this body: thou art that (spiritual) Eye. If thou hast beheld the spirit, thou art delivered from the body.

  • آدمی دیده‌ست باقی گوشت و پوست  ** هرچه چشمش دیده است آن چیز اوست 
  • Man (essentially) is eye: the rest (of him) is (mere) flesh and skin: whatsoever his eye has beheld, he is that thing.

  • کوه را غرقه کند یک خم ز نم  ** منفذش چون باز باشد سوی یم 
  • A jar will submerge a mountain with (its) water when the eye of the jar is open to the Sea.

  • چون به دریا راه شد از جان خم  ** خم با جیحون برآرد اشتلم 
  • When from the soul (interior) of the jar a channel is made to the Sea, the jar will overwhelm the Jayhún (Oxus).

  • زان سبب قل گفته‌ی دریا بود  ** هرچه نطق احمدی گویا بود  815
  • For that reason whatsoever the speech (voice) of Ahmad (Mohammed) may utter, the words are (really) uttered by the Sea.

  • گفته‌ی او جمله در بحر بود  ** که دلش را بود در دریا نفوذ 
  • All his words were pearls of the Sea, for his heart had a passage into the Sea.

  • داد دریا چون ز خم ما بود  ** چه عجب در ماهیی دریا بود 
  • Since the bounty of the Sea is (poured) through our jar, what wonder (that) the Sea (itself) should be (contained) in a Fish?

  • چشم حس افسرد بر نقش ممر  ** تش ممر می‌بینی و او مستقر 
  • The sensual eye is fixed on the form of the thoroughfare: thou art regarding it as a thoroughfare, but he (the Perfect Man) as a permanent abode.

  • این دوی اوصاف دید احولست  ** ورنه اول آخر آخر اولست 
  • This dualism is characteristic of the eye that sees double; but (in reality) the first is the last and the last is the first.

  • هی ز چه معلوم گردد این ز بعث  ** بعث را جو کم کن اندر بعث بحث  820
  • Hark, by what means is this made known (to thee)? By means of the (spiritual) resurrection. Seek to experience (that) resurrection: do not dispute concerning (that) resurrection.

  • شرط روز بعث اول مردنست  ** زانک بعث از مرده زنده کردنست 
  • The (necessary) condition of (experiencing) the Day of Resurrection is to die first, for (the word) ba‘th (resurrection) is (signifies) “to raise to life from the dead.”