English    Türkçe    فارسی   

6
922-946

  • اختران چشم و گوش و هوش ما  ** شب کجااند و به بیداری کجا 
  • (Yet ask thyself) where are our stars—eye, ear, and mind—at night, and where (are they) when we are awake?

  • گاه در سعد و وصال و دلخوشی  ** گاه در نحس فراق و بیهشی 
  • Now (they are) in good luck and union and happiness; now in ill-luck and separation and insensibility.

  • ماه گردون چون درین گردیدنست  ** گاه تاریک و زمانی روشنست 
  • Since the moon of heaven is (engaged) in making this circuit, she is sometimes dark and sometimes bright.

  • گه بهار و صیف هم‌چون شهد و شیر  ** گه سیاستگاه برف و زمهریر  925
  • Sometimes ’tis spring and summer, (delicious) as honey and milk; sometimes (the world is) a place of punishment by snow and piercing cold.

  • چونک کلیات پیش او چو گوست  ** سخره و سجده کن چوگان اوست 
  • Seeing that before Him (God) universals are like a ball, subject (to Him) and prostrating themselves before His bat,

  • تو که یک جزوی دلا زین صدهزار  ** چون نباشی پیش حکمش بی‌قرار 
  • How shouldst thou, O heart, which art (but) one of these hundred thousand particulars, not be in restless movement at His decree?

  • چون ستوری باش در حکم امیر  ** گه در آخر حبس گاهی در مسیر 
  • Be at the disposal of the Prince, like a horse (or mule), now confined in the stable, now going (on the road).

  • چونک بر میخت ببندد بسته باش  ** چونک بگشاید برو بر جسته باش 
  • When He fastens thee to a peg, be fastened (quiet and submissive); when He looses thee, go, be exultant (prance and bound).

  • آفتاب اندر فلک کژ می‌جهد  ** در سیه‌روزی خسوفش می‌دهد  930
  • (But keep on the right road, for when) the sun in heaven jumps crookedly, He causes it to be eclipsed in black disgrace,

  • کز ذنب پرهیز کن هین هوش‌دار  ** تا نگردی تو سیه‌رو دیگ‌وار 
  • Saying, “Avoid the (Dragon's) Tail: hark, take heed, lest thou become black of face like a cooking-pot.”

  • ابر را هم تازیانه‌ی آتشین  ** می‌زنندش کانچنان رو نه چنین 
  • The cloud, too, is lashed with a whip of fire, (as through to say), “Go that way, do not go this way!

  • بر فلان وادی ببار این سو مبار  ** گوشمالش می‌دهد که گوش دار 
  • Rain upon such and such a valley, do not rain in this quarter”: He reprimands it, saying, “Give ear!

  • عقل تو از آفتابی بیش نیست  ** اندر آن فکری که نهی آمد مه‌ایست 
  • Thy reason is not superior to a sun: do not stay in (dally with) a thought that has been forbidden.

  • کژ منه ای عقل تو هم گام خویش  ** تا نیاید آن خسوف رو به پیش  935
  • O Reason, do not thou too step crookedly, lest that eclipse of (the bright) face befall (thee).

  • چون گنه کمتر بود نیم آفتاب  ** منکسف بینی و نیمی نورتاب 
  • When (thy) sin is less, thou wilt see half the sun eclipsed and half radiant,

  • که به قدر جرم می‌گیرم ترا  ** این بود تقریر در داد و جزا 
  • For I punish thee in proportion to thy sin: this is the principle laid down for justice and retribution.

  • خواه نیک و خواه بد فاش و ستیر  ** بر همه اشیا سمیعیم و بصیر 
  • Whether (thou art) good or bad or open or secret, I am He that overheareth and overseeth all things.”

  • زین گذر کن ای پدر نوروز شد  ** خلق از خلاق خوش پدفوز شد 
  • Leave this topic, O father: New Year's Day is come: the creatures have had their mouths made sweet by the Creator.

  • باز آمد آب جان در جوی ما  ** باز آمد شاه ما در کوی ما  940
  • The spiritual Water (of Life) has returned into our river-bed, our King has returned into our street.

  • می‌خرامد بخت و دامن می‌کشد  ** نوبت توبه شکستن می‌زند 
  • Fortune is strutting and (proudly) trailing her skirt and beating the drums (as a signal) to break vows of repentance.

  • توبه را بار دگر سیلاب برد  ** فرصت آمد پاسبان را خواب برد 
  • Once more the flood-water has swept repentance away: the opportunity has arrived, the watchman is overcome by sleep.

  • هر خماری مست گشت و باده خورد  ** رخت را امشب گرو خواهیم کرد 
  • Every toper has drunk the wine and is intoxicated: to-night we will pawn all our belongings.

  • زان شراب لعل جان جان‌فزا  ** لعل اندر لعل اندر لعل ما 
  • From (drinking) the ruby wine of the life-increasing Spirit we are ruby within ruby within ruby.

  • باز خرم گشت مجلس دلفروز  ** خیز دفع چشم بد اسپند سوز  945
  • Once more the assembly-place has become flourishing and heart-illuminating: arise and burn rue-seed to keep off the evil eye.

  • نعره‌ی مستان خوش می‌آیدم  ** تا ابد جانا چنین می‌بایدم 
  • The cries of the joyous drunken (lovers) are coming to me: O Beloved, I want it (to continue) like this unto everlasting.