چون دلش آموخت شمع افروختن ** آفتاب او را نیارد سوختن‌‌

چون دلش آموخت شمع افروختن ** آفتاب او را نیارد سوختن‌‌ 3005

گفت حق در آفتاب منتجم ** ذکر تزاور کذا عن کهفهم‌‌

خار جمله لطف چون گل می‌‌شود ** پیش جزوی کاو سوی کل می‌‌رود

چیست تعظیم خدا افراشتن ** خویشتن را خوار و خاکی داشتن‌‌

چیست توحید خدا آموختن ** خویشتن را پیش واحد سوختن‌‌

گر همی‌‌خواهی که بفروزی چو روز ** هستی همچون شب خود را بسوز 3010

هستی‌‌ات در هست آن هستی نواز ** همچو مس در کیمیا اندر گداز

در من و ما سخت کرده ستی دو دست ** هست این جمله‌‌ی خرابی از دو هست‌‌

رفتن گرگ و روباه در خدمت شیر به شکار

شیر و گرگ و روبهی بهر شکار ** رفته بودند از طلب در کوهسار

تا به پشت همدگر بر صیدها ** سخت بر بندند بار قیدها

هر سه با هم اندر آن صحرای ژرف ** صیدها گیرند بسیار و شگرف‌‌ 3015

گر چه ز یشان شیر نر را ننگ بود ** لیک کرد اکرام و همراهی نمود

این چنین شه را ز لشکر زحمت است ** لیک همره شد جماعت رحمت است‌‌

این چنین مه را ز اختر ننگهاست ** او میان اختران بهر سخاست‌‌

امر شاورهم پیمبر را رسید ** گر چه رایی نیست رایش را ندید

در ترازو جو رفیق زر شده ست ** نی از آن که جو چو زر گوهر شده ست‌‌ 3020

روح قالب را کنون همره شده ست ** مدتی سگ حارس درگه شده ست‌‌

چون که رفتند این جماعت سوی کوه ** در رکاب شیر با فر و شکوه‌‌

گاو کوهی و بز و خرگوش زفت ** یافتند و کار ایشان پیش رفت‌‌

هر که باشد در پی شیر حراب ** کم نیاید روز و شب او را کباب‌‌

چون ز که در بیشه آوردندشان ** کشته و مجروح و اندر خون کشان‌‌ 3025

گرگ و روبه را طمع بود اندر آن ** که رود قسمت به عدل خسروان‌‌

عکس طمع هر دوشان بر شیر زد ** شیر دانست آن طمعها را سند

هر که باشد شیر اسرار و امیر ** او بداند هر چه اندیشد ضمیر

هین نگه دار ای دل اندیشه جو ** دل ز اندیشه‌‌ی بدی در پیش او

داند و خر را همی‌‌راند خموش ** در رخت خندد برای روی‌‌پوش‌‌ 3030

شیر چون دانست آن وسواسشان ** وانگفت و داشت آن دم پاسشان‌‌

لیک با خود گفت بنمایم سزا ** مر شما را ای خسیسان گدا

مر شما را بس نیامد رای من ** ظنتان این است در اعطای من‌‌

ای عقول و رایتان از رای من ** از عطاهای جهان آرای من‌‌

نقش با نقاش چه سگالد دگر ** چون سگالش اوش بخشید و خبر 3035

این چنین ظن خسیسانه به من ** مر شما را بود ننگان زمن‌‌

ظانین بالله ظن السوء را ** گر نبرم سر بود عین خطا

وارهانم چرخ را از ننگتان ** تا بماند بر جهان این داستان‌‌

شیر با این فکر می‌‌زد خنده فاش ** بر تبسمهای شیر ایمن مباش‌‌

مال دنیا شد تبسمهای حق ** کرد ما را مست و مغرور و خلق‌‌ 3040

فقر و رنجوری به استت ای سند ** کان تبسم دام خود را بر کند

امتحان کردن شیر گرگ را و گفتن که پیش آی ای گرگ بخش کن صیدها را میان ما

گفت شیر ای گرگ این را بخش کن ** معدلت را نو کن ای گرگ کهن‌‌

نایب من باش در قسمت‌‌گری ** تا پدید آید که تو چه گوهری‌‌

گفت ای شه گاو وحشی بخش تست ** آن بزرگ و تو بزرگ و زفت و چست‌‌

بز مرا که بز میانه ست و وسط ** روبها خرگوش بستان بی‌‌غلط 3045

شیر گفت ای گرگ چون گفتی بگو ** چون که من باشم تو گویی ما و تو

گرگ خود چه سگ بود کاو خویش دید ** پیش چون من شیر بی‌‌مثل و ندید

گفت پیش آ ای خری کاو خود بدید ** پیشش آمد پنجه زد او را درید

چون ندیدش مغز و تدبیر رشید ** در سیاست پوستش از سر کشید

گفت چون دید منت از خود نبرد ** این چنین جان را بباید زار مرد 3050

چون نبودی فانی اندر پیش من ** فضل آمد مر ترا گردن زدن‌‌

کل شی‌‌ء هالک جز وجه او ** چون نه‌‌ای در وجه او هستی مجو

هر که اندر وجه ما باشد فنا ** کل شيء هالک نبود جزا

ز آن که در الاست او از لا گذشت ** هر که در الاست او فانی نگشت‌‌