شب همه شب جمله گویان ای خدا ** این سزای ما سزای ما سزا

این سزای آنک شد یار خسان ** یا کسی کرداز برای ناکسان

این سزای آنک اندر طمع خام ** ترک گوید خدمت خاک کرام

خاک پاکان لیسی و دیوارشان ** بهتر از عام و رز و گلزارشان

بنده‌ی یک مرد روشن‌دل شوی ** به که بر فرق سر شاهان روی 640

از ملوک خاک جز بانگ دهل ** تو نخواهی یافت ای پیک سبل

شهریان خود ره‌زنان نسبت بروح ** روستایی کیست گیج و بی فتوح

این سزای آنک بی تدبیر عقل ** بانگ غولی آمدش بگزید نقل

چون پشیمانی ز دل شد تا شغاف ** زان سپس سودی ندارد اعتراف

آن کمان و تیر اندر دست او ** گرگ را جویان همه شب سو بسو 645

گرگ بر وی خود مسلط چون شرر ** گرگ جویان و ز گرگ او بی‌خبر

هر پشه هر کیک چون گرگی شده ** اندر آن ویرانه‌شان زخمی زده

فرصت آن پشه راندن هم نبود ** از نهیب حمله‌ی گرگ عنود

تا نباید گرگ آسیبی زند ** روستایی ریش خواجه بر کند

این چنین دندان‌کنان تا نیمشب ** جانشان از ناف می‌آمد به لب 650

ناگهان تمثال گرگ هشته‌ای ** سر بر آورد از فراز پشته‌ای

تیر را بگشاد آن خواجه ز شست ** زد بر آن حیوان که تا افتاد پست

اندر افتادن ز حیوان باد جست ** روستایی های کرد و کوفت دست

ناجوامردا که خرکره‌ی منست ** گفت نه این گرگ چون آهرمنست

اندرو اشکال گرگی ظاهرست ** شکل او از گرگی او مخبرست 655

گفت نه بادی که جست از فرج وی ** می‌شناسم همچنانک آبی ز می

کشته‌ای خرکره‌ام را در ریاض ** که مبادت بسط هرگز ز انقباض

گفت نیکوتر تفحص کن شبست ** شخصها در شب ز ناظر محجبست

شب غلط بنماید و مبدل بسی ** دید صایب شب ندارد هر کسی

هم شب و هم ابر و هم باران ژرف ** این سه تاریکی غلط آرد شگرف 660

گفت آن بر من چو روز روشنست ** می‌شناسم باد خرکره‌ی منست

در میان بیست باد آن باد را ** می‌شناسم چون مسافر زاد را

خواجه بر جست و بیامد ناشکفت ** روستایی را گریبانش گرفت

کابله طرار شید آورده‌ای ** بنگ و افیون هر دو با هم خورده‌ای

در سه تاریکی شناسی باد خر ** چون ندانی مر مرا ای خیره‌سر 665

آنک داند نیمشب گوساله را ** چون نداند همره ده‌ساله را

خویشتن را عارف و واله کنی ** خاک در چشم مروت می‌زنی

که مرا از خویش هم آگاه نیست ** در دلم گنجای جز الله نیست

آنچ دی خوردم از آنم یاد نیست ** این دل از غیر تحیر شاد نیست

عاقل و مجنون حقم یاد آر ** در چنین بی‌خویشیم معذور دار 670

آنک مرداری خورد یعنی نبید ** شرع او را سوی معذوران کشید

مست و بنگی را طلاق و بیع نیست ** همچو طفلست او معاف و معتقیست

مستیی کید ز بوی شاه فرد ** صد خم می در سر و مغز آن نکرد

پس برو تکلیف چون باشد روا ** اسب ساقط گشت و شد بی دست و پا

بار کی نهد در جهان خرکره را ** درس کی دهد پارسی بومره را 675

بار بر گیرند چون آمد عرج ** گفت حق لیس علی الاعمی حرج

سوی خود اعمی شدم از حق بصیر ** پس معافم از قلیل و از کثیر

لاف درویشی زنی و بی‌خودی ** های هوی مستیان ایزدی

که زمین را من ندانم ز آسمان ** امتحانت کرد غیرت امتحان

باد خرکره‌ی چنین رسوات کرد ** هستی نفی ترا اثبات کرد 680

این چنین رسوا کند حق شید را ** این چنین گیرد رمیده‌صید را

صد هزاران امتحانست ای پسر ** هر که گوید من شدم سرهنگ در

گر نداند عامه او را ز امتحان ** پختگان راه جویندش نشان

چون کند دعوی خیاطی خسی ** افکند در پیش او شه اطلسی

که ببر این را بغلطاق فراخ ** ز امتحان پیدا شود او را دو شاخ 685