If you call him (the true believer) hypocrite, this vile name is stinging (him) within like a scorpion.
گر منافق خوانی‌‌اش این نام دون ** همچو کژدم می‌‌خلد در اندرون
If this name is not derived from Hell, then why is there the taste of Hell in it?
گرنه این نام اشتقاق دوزخ است ** پس چرا در وی مذاق دوزخ است
The foulness of that ill name is not from the letters; the bitterness of that sea-water is not from the vessel (containing it).295
زشتی آن نام بد از حرف نیست ** تلخی آن آب بحر از ظرف نیست
The letters are the vessel: therein the meaning is (contained) like water; (but) the sea of the meaning is (with God)—with Him is the Ummu ’l-Kitáb.
حرف ظرف آمد در او معنی چو آب ** بحر معنی عنده أم الکتاب
In this world the bitter sea and the sweet sea (are divided)— between them is a barrier which they do not seek to cross.
بحر تلخ و بحر شیرین در جهان ** در میانشان برزخ لا یبغیان
Know that both these flow from one origin. Pass on from them both, go (all the way) to their origin!
وانگه این هر دو ز یک اصلی روان ** بر گذر زین هر دو رو تا اصل آن
Without the touchstone you will never know in the assay adulterated gold and fine gold by (using your own) judgement.
زر قلب و زر نیکو در عیار ** بی‌‌محک هرگز ندانی ز اعتبار
Any one in whose soul God shall put the touchstone, he will distinguish every certainty from doubt.300
هر که را در جان خدا بنهد محک ** هر یقین را باز داند او ز شک
A piece of rubbish jumps into the mouth of a living man, and only when he ejects it is he at ease.
در دهان زنده خاشاکی جهد ** آن گه آرامد که بیرونش نهد
When, amongst thousands of morsels (of food), one little piece of rubbish entered (his mouth), the living man's sense (of touch or taste) tracked it down.
در هزاران لقمه یک خاشاک خرد ** چون در آمد حس زنده پی ببرد