(But) worse than all men in fraud and spite is the man of the flesh (nafs) lying in wait within me.
مردم نفس از درونم در کمین ** از همه مردم بتر در مکر و کین
My ear heard ‘The believer is not bitten (twice),’ and adopted (this) saying of the Prophet with heart and soul.”
گوش من لا یلدغ المؤمن شنید ** قول پیغمبر به جان و دل گزید
How the beasts asserted the superiority of trust in God to exertion and acquisition.
ترجیح نهادن نخجیران توکل را بر جهد و اکتساب
They all said: “O knowing sage, let precaution alone: it is of no avail against the Divine decree.
جمله گفتند ای حکیم با خبر ** الحذر دع لیس یغنی عن قدر
In precaution is the embroilment of broil and woe: go, put thy trust in God: trust in God is better.
در حذر شوریدن شور و شر است ** رو توکل کن توکل بهتر است
Do not grapple with Destiny, O fierce and furious one, lest Destiny also pick a quarrel with thee.910
با قضا پنجه مزن ای تند و تیز ** تا نگیرد هم قضا با تو ستیز
One must be dead in presence of the decree of God, so that no blow may come from the Lord of the daybreak.”
مرده باید بود پیش حکم حق ** تا نیاید زخم از رب الفلق
How the lion upheld the superiority of exertion and acquisition to trust in God and resignation.
ترجیح نهادن شیر جهد و اکتساب را بر توکل و تسلیم
“Yes,” he said; “(but) if trust in God is the (true) guide, (yet use of) the means too is the Prophet's rule (Sunna).
گفت آری گر توکل رهبر است ** این سبب هم سنت پیغمبر است
The Prophet said with a loud voice, ‘While trusting in God bind the knee of thy camel.’
گفت پیغمبر به آواز بلند ** با توکل زانوی اشتر ببند
Hearken to the signification of ‘The earner (worker) is beloved of God’: through trusting in God do not become neglectful as to the (ways and) means.”
رمز الکاسب حبیب الله شنو ** از توکل در سبب کاهل مشو
How the beasts preferred trust in God to exertion.
ترجیح نهادن نخجیران توکل را بر اجتهاد
The party (of beasts) answered him, saying, “Regard acquisition (work), arising from the infirmity of (God's) creatures, as a mouthful of deceit proportionate to the size of the gullet.915
قوم گفتندش که کسب از ضعف خلق ** لقمهی تزویر دان بر قدر حلق