In this quest thy slave (at last) arrived at thy dwelling-place, (as) the pains (of childbirth) drew Mary to the palm-tree.
زین طلب بنده به کوی تو رسید ** درد مریم را به خرما بن کشید
When thine eye became an eye for my heart, my blind heart went and became drowned in vision.
دیدهی تو چون دلم را دیده شد ** این دل نادیده غرق دیده شد
I saw that thou art the Universal Mirror unto everlasting: I saw my own image in thine eye.100
آینهی کلی ترا دیدم ابد ** دیدم اندر چشم تو من نقش خود
I said, “At last I have found myself: in his eyes I have found the shining Way.”
گفتم آخر خویش را من یافتم ** در دو چشمش راه روشن یافتم
My false instinct said, “Beware! That (image) is (only) thy phantom: distinguish thy essence from thy phantom”;
گفت وهمم کان خیال تست هان ** ذات خود را از خیال خود بدان
(But) my image gave voice (spoke) from thine eye (and said), “I am thou and thou art I in (perfect) oneness;
نقش من از چشم تو آواز داد ** که منم تو تو منی در اتحاد
For how should a phantom find the way into this illumined eye which never ceases from (contemplating) the (Divine) realities?”
کاندر این چشم منیر بیزوال ** از حقایق راه کی یابد خیال
(Thou saidst), “If you behold your image in the eyes of any other than me, know that ’tis a phantom and reprobate,105
در دو چشم غیر من تو نقش خود ** گر ببینی آن خیالی دان و رد
Because he (every one except me) is applying (to his eye) the collyrium of nonexistence (unreality) and is imbibing the wine of Satan's illusion-making.
ز آن که سرمهی نیستی در میکشد ** باده از تصویر شیطان میچشد
Their eye is the home of phantasy and non-existence: necessarily it sees as existent the things which are non-existent;
چشمشان خانهی خیال است و عدم ** نیستها را هست بیند لاجرم