Our God hath said, “And prostrate thyself and come nigh (unto Me)”: the prostration of our bodies is become the nighness of the spirit (unto God).
گفت واسجد واقترب یزدان ما ** قرب جان شد سجده ابدان ما
If increase is accruing (to the Mathnawí), it is for this reason, it is not for the sake of vainglory and (empty) noise.
گر زیادت می‌شود زین رو بود ** نه از برای بوش و های و هو بود
We are glad with thee as the vineyard (is glad) in the summer heat: thou hast the authority: come, draw (it on), that we may always be drawing (it on after thee).
با تو ما چون رز به تابستان خوشیم ** حکم داری هین بکش تا می‌کشیم
Draw happily this caravan (onward) to the Pilgrimage, O Commander of “Patience is the key to joy.”
خوش بکش این کاروان را تا به حج ** ای امیر صبر مفتاح الفرج
The (formal) Pilgrimage consists in visiting the House (of God), (but only) the Pilgrimage to the Lord of the House is worthy of a (true) man.15
حج زیارت کردن خانه بود ** حج رب البیت مردانه بود
I called thee Ziyá (Radiance) Husámu’ddín (Sword of the Religion) because thou art the Sun, and these two (words) are epithets descriptive (of the sun);
زان ضیا گفتم حسام‌الدین ترا ** که تو خورشیدی و این دو وصفها
For, mark you, this sword and this radiance are one: the sun's sword (beam) is certainly of the radiance.
کین حسام و این ضیا یکیست هین ** تیغ خورشید از ضیا باشد یقین
Núr (light) belongs to the moon, and this ziyá (radiance) belongs to the sun: read this in the Qur’án.
نور از آن ماه باشد وین ضیا ** آن خورشید این فرو خوان از نبا
The Qur’án has called the sun ziyá, O father, and it has called the moon núr. Consider this!
شمس را قرآن ضیا خواند ای پدر ** و آن قمر را نور خواند این را نگر
Since the sun is more exalted even than the moon, know, then, that ziyá is superior to núr in dignity.20
شمس چون عالی‌تر آمد خود ز ماه ** پس ضیا از نور افزون دان به جاه