How should the perception of the (mystic) seer be veiled by these (secondary) causes, which are a veil to catch the dolt?
کی شود محجوب ادراک بصیر ** زین سببهای حجاب گول‌گیر
When the eye is quite perfect, it sees the root (origin); when a man is squint-eyed, it sees the branch (derivative).
اصل بیند دیده چون اکمل بود ** فرع بیند چونک مرد احول بود
The (Divine) answer, (namely), “One who does not regard causes and diseases and sword-wounds will likewise pay no regard to thy action, O Azrael, for thou too art a (secondary) cause, although thou art more concealed than those (other) causes.” And maybe it (the real nature of Azrael) is not concealed from the sick (dying) man, for He (God) is nigher to him than ye are, but ye do not see.
جواب آمدن کی آنک نظر او بر اسباب و مرض و زخم تیغ نیاید بر کار تو عزرائیل هم نیاید کی تو هم سببی اگر چه مخفی‌تری از آن سببها و بود کی بر آن رنجور مخفی نباشد کی و هو اقرب الیه منکم و لکن لا تبصرون
God said, “He who perceives the origin (does not regard the derivative): how, then, should he be conscious of thy intervention?1710
گفت یزدان آنک باشد اصل دان ** پس ترا کی بیند او اندر میان
Although thou hast concealed thyself (thy real nature) from the vulgar, still to the clear-eyed (mystics) thou art (no more than) a veil (instrument).”
گرچه خویش را عامه پنهان کرده‌ای ** پیش روشن‌دیدگان هم پرده‌ای
And (indeed) those to whom death is (sweet) as sugar—how should their sight be intoxicated (dazzled) with the fortunes (of this world)?
وانک ایشان را شکر باشد اجل ** چون نظرشان مست باشد در دول
Bodily death is not bitter to them, since they go from a dungeon and prison into a garden.
تلخ نبود پیش ایشان مرگ تن ** چون روند از چاه و زندان در چمن
They have been delivered from the world of torment: none weeps for the loss of (what amounts to) nothing, nothing.
وا رهیدند از جهان پیچ‌پیچ ** کس نگرید بر فوات هیچ هیچ
(If) an elemental spirit breaks the bastion of a prison, will the heart of any prisoner be angry with him?1715
برج زندان را شکست ارکانیی ** هیچ ازو رنجد دل زندانیی
(Will they say?) “Alas, he has broken this marble stone, so that our spirits and souls have escaped from confinement.
کای دریغ این سنگ مرمر را شکست ** تا روان و جان ما از حبس رست
The beautiful marble and the noble stone of the prison-bastion were pleasing and agreeable (to us).
آن رخام خوب و آن سنگ شریف ** برج زندان را بهی بود و الیف