Who (what) is the scent of the rose? The breath (voice) of reason and intelligence (which is) a sweet guide on the way to the Kingdom Everlasting.3350
کیست بوی گل دم عقل و خرد ** خوش قلاووز ره ملک ابد
How the King (Mahmúd) once more commanded Ayáz, saying, "Give a clear explanation concerning thy rustic shoon and sheepskin jacket in order that thy fellow-servants may be admonished by that indication, for (the Prophet has said), ‘Religion consists in (giving) sincere counsel.’"
فرمودن شاه به ایاز بار دگر کی شرح چارق و پوستین آشکارا بگو تا خواجه تاشانت از آن اشارت پند گیرد کی الدین النصیحة و موعظه یابند
“O Ayáz, declare the mystery of the rustic shoon and why in the presence of the shoon thou showest all this humility,
سر چارق را بیان کن ای ایاز ** پیش چارق چیستت چندین نیاز
So that thy (fellow-servants) Sunqur and Bakyáruq may hear the inmost secret of thy sheepskin jacket and rustic shoon.
تا بنوشد سنقر و بک یا رقت ** سر سر پوستین و چارقت
O Ayáz, slavery hath gained lustre from thee: thy lustre hath sped from lowliness towards heaven.
ای ایاز از تو غلامی نور یافت ** نورت از پستی سوی گردون شتافت
Servitude has become an object of regret to the free, since thou hast given life (and splendour) to servitude.
حسرت آزادگان شد بندگی ** بندگی را چون تو دادی زندگی
The true believer is he by whose true belief amidst the ebb and flow (of fortune) the infidel is made regretful.”3355
مؤمن آن باشد که اندر جزر و مد ** کافر از ایمان او حسرت خورد
Story of the infidel whom, in the time of Abá Yazíd (Báyazíd), they invited to become a Moslem; and how he answered them.
حکایت کافری کی گفتندش در عهد ابا یزید کی مسلمان شو و جواب گفتن او ایشان را
There was a certain infidel in the time of Báyazíd: a blessed Moslem said to him,
بود گبری در زمان بایزید ** گفت او را یک مسلمان سعید
“How would it be if you profess Islam, so that you may gain a hundred salvations and sovereignties?”
که چه باشد گر تو اسلام آوری ** تا بیابی صد نجات و سروری
He replied, “If this Faith (of thine), O disciple, is (the same as) that which is held by Báyazíd, the Shaykh (spiritual Director) of the world,
گفت این ایمان اگر هست ای مرید ** آنک دارد شیخ عالم بایزید
I cannot endure the glowing heat thereof, which is too great for (all) the strivings of my soul (to attain unto it).
من ندارم طاقت آن تاب آن ** که آن فزون آمد ز کوششهای جان