And if the pearl be not (in its hand) and it be not rich, (yet) thou wilt increase (strengthen) thy sweet habit.3700
ور نباشد گوهر و نبود غنی ** عادت شیرین خود افزون کنی
Thy habit will profit thee on another occasion: some day thy need will suddenly be fulfilled.
جای دیگر سود دارد عادتت ** ناگهان روزی بر آید حاجتت
The thought that hinders thee from joy comes by the command and wise purpose of the Maker.
فکرتی کز شادیت مانع شود ** آن به امر و حکمت صانع شود
O youth, do not call it worthless: it may be a (happy) star and endowed with imperial fortune.
تو مخوان دو چار دانگش ای جوان ** بوک نجمی باشد و صاحب‌قران
Do not say it is a branch: take it to be the root, in order that thou mayst always be master of thy object of desire;
تو مگو فرعیست او را اصل گیر ** تا بوی پیوسته بر مقصود چیر
For if thou take it to be (merely) a branch (derivative) and pernicious, thine eye will be waiting to see the root.3705
ور تو آن را فرع گیری و مضر ** چشم تو در اصل باشد منتظر
Waiting to see is poison to (spiritual) perception: by that method thou wilt remain perpetually in death.
زهر آمد انتظارش اندر چشش ** دایما در مرگ باشی زان روش
Recognise it as the root, clasp it to thy bosom, and be for ever delivered from the death of waiting to see.
اصل دان آن را بگیرش در کنار ** بازره دایم ز مرگ انتظار
How the Sultan (Mahmud) showed favour to Ayáz.
نواختن سلطان ایاز را
“O Ayáz, who art full of humbleness and sincere in all thy ways, thy sincerity is mightier than sea and mountain.
ای ایاز پر نیاز صدق‌کیش ** صدق تو از بحر و از کوهست بیش
For thee there is no stumbling in the hour of lust, so that thy reason, which resembles a mountain (in solidity), should go (hither and thither) like a straw;
نه به وقت شهوتت باشد عثار ** که رود عقل چو کوهت کاه‌وار