How is the “how” (contingent being) that has been freed from “how-ness” (conditionedness) and has attained unto the abounding life of “how-lessness”?
چون بود آن چون که از چونی رهید ** در حیاتستان بی‌چونی رسید
He has become a dispenser of “how-ness” in the world beyond locality: all “how's” are (gathered) round his table, like dogs.
گشت چونی‌بخش اندر لامکان ** گرد خوانش جمله چونها چون سگان
He gives (throws) to them a bone from (the table of) “how-lessness.” Do thou, (being) in the state of pollution, keep silence: do not recite this Súra (of the Qur’án).
او ز بی‌چونی دهدشان استخوان ** در جنابت تن زن این سوره مخوان
Until thou wash thyself entirely clean of “how-ness,” do not put thy hand on this (Holy) Book, O youth.1195
تا ز چونی غسل ناری تو تمام ** تو برین مصحف منه کف ای غلام
Whether I am dirty or clean, O (spiritual) princes, if I do not recite this, then what in the world shall I recite?
گر پلیدم ور نظیفم ای شهان ** این نخوانم پس چه خوانم در جهان
You say to me, “For the sake of the (Divine) reward, do not go into the water-tank without having washed”;
تو مرا گویی که از بهر ثواب ** غسل ناکرده مرو در حوض آب
(But) outside of the tank there is nothing but earth: no one who does not enter the tank is clean.
از برون حوض غیر خاک نیست ** هر که او در حوض ناید پاک نیست
If the waters have not the grace to receive filth continually,
گر نباشد آبها را این کرم ** کو پذیرد مر خبث را دم به دم
Alas for the longing lover and his hope! Oh, sorrow for his everlasting sorrow!1200
وای بر مشتاق و بر اومید او ** حسرتا بر حسرت جاوید او
(Nay, but) the water hath a hundred graces, a hundred (noble) pities, for it receives the defiled ones (and purifies them)—and peace (be with thee)!
آب دارد صد کرم صد احتشام ** که پلیدان را پذیرد والسلام