Before this Sun, which is exceedingly radiant, every guide is in reality a highway robber.
پیش این خورشید کو بس روشنیست ** در حقیقت هر دلیلی رهزنیست
Story of the minstrel who began to sing this ode at the banquet of the Turkish Amír: “Art Thou a rose or a lily or a cypress or a man? I know not. What dost Thou desire from this bewildered one who has lost his heart? I know not”— and how the Turk shouted at him, “Tell of that which you know!”—and the minstrel's reply to the Amír.
حکایت آن مطرب کی در بزم امیر ترک این غزل آغاز کرد گلی یا سوسنی یا سرو یا ماهی نمیدانم ازین آشفتهی بیدل چه میخواهی نمیدانم و بانگ بر زدن ترک کی آن بگو کی میدانی و جواب مطرب امیر را
In the presence of the drunken Turk the minstrel began (to sing of) the mysteries of Alast under the veil of melody—
مطرب آغازید پیش ترک مست ** در حجاب نغمه اسرار الست
“I know not whether Thou art a moon or an idol, I know not what Thou desirest of me.
من ندانم که تو ماهی یا وثن ** من ندانم تا چه میخواهی ز من
I know not what service I shall pay Thee, whether I shall keep silence or express Thee in words.705
میندانم که چه خدمت آرمت ** تن زنم یا در عبارت آرمت
’Tis marvellous that Thou art not separate from me, (and yet) where am I, and where Thou, I know not.
این عجب که نیستی از من جدا ** میندانم من کجاام تو کجا
I know not how Thou art drawing me: Thou drawest me now into Thy bosom, now into blood.”
میندانم که مرا چون میکشی ** گاه در بر گاه در خون میکشی
In this fashion he opened his lips (only) to say “I know not”: he made a tune of “I know not, I know not.”
همچنین لب در ندانم باز کرد ** میندانم میندانم ساز کرد
When (the refrain) “I know not” passed beyond bounds, our Turk was amazed and his heart became sick of this ditty.
چون ز حد شد میندانم از شگفت ** ترک ما را زین حراره دل گرفت
The Turk leaped up and fetched an iron mace to smite the minstrel's head with it on the spot;710
برجهید آن ترک و دبوسی کشید ** تا علیها بر سر مطرب رسید
(But) an officer seized the mace with his hand, saying, “Nay; ’tis wicked to kill the minstrel at this moment.”
گرز را بگرفت سرهنگی بدست ** گفت نه مطرب کشی این دم بدست