Ben canlar canından şikâyetçi değilim, hikâye etmekteyim.
من ز جان جان شکایت میکنم ** من نیم شاکی روایت میکنم
Gönül,” ben ondan incindim” dedikçe, gönlün bu asılsız ve ehemmiyetsiz nifakına gülmekteyim.
دل همیگوید کز او رنجیدهام ** وز نفاق سست میخندیدهام
Ey doğruların medar-ı iftiharı! Doğrulukta bulun. Ey baş köşe! Ben senin kapında eşiğim.
راستی کن ای تو فخر راستان ** ای تو صدر و من درت را آستان
Mana âleminde başköşe nerede, eşik nerede? Sevgilimizin bulunduğu yerde biz ve ben nerede?
آستان و صدر در معنی کجاست ** ما و من کو آن طرف کان یار ماست
Ey canı biz ve ben kaydından kurtulan! Ey erkekte kadında söze ve vasfa sığmaz ruh!1785
ای رهیده جان تو از ما و من ** ای لطیفهی روح اندر مرد و زن
Erkek, kadın kaydı kalkıp bir olunca o bir, sensin. Birler de aradan kalkınca kalan yalnız sensin.
مرد و زن چون یک شود آن یک تویی ** چون که یک جا محو شد آنک تویی
Kendi kendinle huzur tavlasını oynamak için bu “ben” ve “biz”i vücuda getirdin.
این من و ما بهر آن بر ساختی ** تا تو با خود نرد خدمت باختی
Bu suretle “ben” ve “sen” ler, umumiyetle bir can haline gelirler, sonunda da sevgiliye mustağrak olurlar.
تا من و توها همه یک جان شوند ** عاقبت مستغرق جانان شوند
(Ben, biz, ben ve bizim, varlıkların varlığı ve yokluğu, hulâsa) söylediklerimin hepsi vardır, vakidir. Ey kün emri, ey gel denmekten ve söz söylemekten münezzeh Tanrı, sen gel!
این همه هست و بیا ای امر کن ** ای منزه از بیان و از سخن
Ten gözü, seni görebilir mi; senin gamlanman, neşelenip gülmen hayale gelir mi?1790
جسم جسمانه تواند دیدنت ** در خیال آرد غم و خندیدنت