- Padişahın cismi, surette birdir ama yüz binlerce asker, arkasından koşar. 1030
- جسم سلطان گر به صورت یک بود ** صد هزاران لشکرش در پی دود
- Fakat o tertemiz padişahın şekli ve sureti de gizli bir fikre mahkûmdur.
- باز شکل و صورت شاه صفی ** هست محکوم یکی فکر خفی
- Gör ki bu sayısız halk, bir tefekkür yüzünden yeryüzünde akıp giden sel gibidir.
- خلق بیپایان ز یک اندیشه بین ** گشته چون سیلی روانه بر زمین
- Halk, o düşünceyi küçük ve ehemmiyetsiz görür ama sel gibi cihanı suya boğar, alıp götürür.
- هست آن اندیشه پیش خلق خرد ** لیک چون سیلی جهان را خورد و برد
- Âlem de her hünerin fikirle kaim olduğunu,
- پس چو میبینی که از اندیشهای ** قایم است اندر جهان هر پیشهای
- Evlerin, köşklerin, şehirlerin, dağların, sahraların, nehirlerin hep onda meydana geldiğini, 1035
- خانهها و قصرها و شهرها ** کوهها و دشتها و نهرها
- Denizdeki balığın denizin vücuduyla yaşadığı gibi yerin de, denizin de, güneşin de, göğün de fikirle diri bulunduğunu mademki görmektesin.
- هم زمین و بحر و هم مهر و فلک ** زنده از وی همچو کز دریا سمک
- Neden kör gibisin, neden ahmaklık ediyorsun, neden sence ten Süleyman gibi oluyor da fikir karınca gibi?
- پس چرا از ابلهی پیش تو کور ** تن سلیمان است و اندیشه چو مور
- Gözüne dağ, büyük görünüyor da fikri fare gibi küçük, dağı kurt gibi büyük sanıyorsun.
- مینماید پیش چشمت که بزرگ ** هست اندیشه چو موش و کوه گرگ
- Âlem, gözünde pek korkunç, pek büyük görünmekte… Buluttan, gökten, gök gürlemesinden ürküp korkuyor, tir, tir titriyorsun.
- عالم اندر چشم تو هول و عظیم ** ز ابر و رعد و چرخ داری لرز و بیم