- Mehenk taşını görünce kalp akça gibi simsiyah oldun, üstündeki aslan nakşı gitti, köpekliğin meydana çıktı.
- چون محک دیدی سیه گشتی چو قلب ** نقش شیری رفت و پیدا گشت کلب
- A uyuz çirkin köpek, hırsından, kızgınlığından aslan postuna bürünme. Aslan kükrer de seni sınar. O vakit üstünde aslan,
- ای سگ‌گرگین زشت از حرص و جوش ** پوستین شیر را بر خود مپوش
- Sureti olduğu, fakat hakikatte köpeklerin huylarına sahip olduğun anlaşılır.
- غره‌ی شیرت بخواهد امتحان ** نقش شیر و آنگه اخلاق سگان
- Ve leta’rifennehum fî lahnil kavli ayetinin tefsiri
- تفسیر ولتعرفنهم فی لحن القول
- Allah, söz geliminde Peygambere dedi ki: “Münafıkların anlaşılması için en kolay ve görünür delil şudur: 790
- گفت یزدان مر نبی را در مساق ** یک نشانی سهل‌تر ز اهل نفاق
- Münafık iri yarı, korkunç, zahiren babayiğit görünse bile sen onun sesinin tonundan ve sözünden tanır, anlarsın.
- گر منافق زفت باشد نغز و هول ** وا شناسی مر ورا در لحن و قول
- Testi aldığın zaman o testileri sınar, o testilere vurursun, değil mi?
- چون سفالین کوزه‌ها را می‌خری ** امتحانی می‌کنی ای مشتری
- Neden vurursun? Sesinden kırık testiyi anlamak için.
- می‌زنی دستی بر آن کوزه چرا ** تا شناسی از طنین اشکسته را
- Kırık testinin sesi daha başka türlü olur. Ses, çavuşa benzer, önde gider.
- بانگ اشکسته دگرگون می‌بود ** بانگ چاووشست پیشش می‌رود
- ”Ses gelir de o şeyin ne olduğunu anlatır, onun ahvalini sayar, döker. Ses mastara benzer, fiil de o mastarı tasrif eder! 795
- بانگ می‌آید که تعریفش کند ** همچو مصدر فعل تصریفش کند
- Sınama sözü gelince hemencecik Hârût hikâyesini hatırladım.
- چون حدیث امتحان رویی نمود ** یادم آمد قصه‌ی هاروت زود
- Hârût’la Mârût’un hikâyesi ve onların Ulu Allah’ın sınamalarına karşı yiğitlik taslamaları
- قصه‌ی هاروت و ماروت و دلیری ایشان بر امتحانات حق تعالی