کی به قذف زشت من طیره شود ** وز غرض وز سر من غافل بود
Bir belaya uğrayan, o dertten perişan olmaz, bir çok tevillerde bulunur.
مبتلی چون دید تاویلات رنج ** برد بیند کی شود او مات رنج
Eyaz’da sabırlıdır, tevillerde bulunur. O işin sonuna bakar.
صاحب تاویل ایاز صابرست ** کو به بحر عاقبتها ناظرست
Yusuf gibi, bu zindandakilerin rüyalarını tabir eder, tabiri onca aşikardır. 1995
هم‌چو یوسف خواب این زندانیان ** هست تعبیرش به پیش او عیان
Rüyasını yoramayan başkasının Rüyasını nasıl yorabilir?
خواب خود را چون نداند مرد خیر ** کو بود واقف ز سر خواب غیر
Ben onu sınasam, Sınama yüzünden ona yüzlerce kılıç vursam yine o merhametli sevgilinin sevgisi eksilmez.
گر زنم صد تیغ او را ز امتحان ** کم نگردد وصلت آن مهربان
Bilir ki o kılıcı kendime vuruyorum. Çünkü ben oyum hakikatte o da ben.
داند او که آن تیغ بر خود می‌زنم ** من ویم اندر حقیقت او منم
Niyaz, nazın zahiren zıddıdır, fakat hakikatte aşıkla maşuk, görünüşte zıt olmakla beraber birdir. Nitekim aynanın sureti yoktur, suretsizlik de suretin zıddıdır. Fakat aynayla suret arasında hakikatte birlik vardır. Bunu anlatmak uzun sürer. Aklı olana bir işaret yeter.
بیان اتحاد عاشق و معشوق از روی حقیقت اگر چه متضادند از روی آنک نیاز ضد بی‌نیازیست چنان که آینه بی‌صورتست و ساده است و بی‌صورتی ضد صورتست ولکن میان ایشان اتحادیست در حقیقت کی شرح آن درازست و العاقل یکفیه الاشاره