Diri olan bir güzelliğe dostluk eden, artık ölüyü nasıl kucaklar?3590
با بت زنده کسی چون گشت یار ** مرده را چون در کشد اندر کنار
"Bilseniz ahiret, ebedî hayat yurdudur" âyetinin tefsiri. Yani o âlemin kapısı, duvarı, suyu, testisi, meyvası, ağacı hep diridir. Söz söyler ve söz duyar. Onun için Mustafa aleyhisselâm "Dünya bir leştir, onu istiyenler de köpeklerdir" buyurdu. Ahirette dirilik olmasaydı o da leş olurdu. Leşe, ölü olduğundan leş derler, pis kokusundan ve mundarlığından değil.
تفسیر این آیت که و ان الدار الاخرة لهی الحیوان لوکانوا یعلمون کی در و دیوار و عرصه‌ی آن عالم و آب و کوزه و میوه و درخت همه زنده‌اند و سخن‌گوی و سخن‌شنو و جهت آن فرمود مصطفی علیه السلام کی الدنیا جیفه و طلابها کلاب و اگر آخرت را حیات نبودی آخرت هم جیفه بودی جیفه را برای مردگیش جیفه گویند نه برای بوی زشت و فرخجی
O âlem, zerre zerre diridir. Her zerresi nükteden anlar, söz söyler.
آن جهان چون ذره ذره زنده‌اند ** نکته‌دانند و سخن گوینده‌اند
Onlar, ölü olan cihanda oturmaz, dinlemezler. Çünkü ot, ancak hayvanlara lâyıktır.
در جهان مرده‌شان آرام نیست ** کین علف جز لایق انعام نیست
Kim, gül bahçesinde meclis kurar, yurt tutarsa külhanda şarap içer mi hiç?
هر که را گلشن بود بزم و وطن ** کی خورد او باده اندر گولخن
Pak ruhun makamı, illiyyin'dir. Pislikte yurt edinense kurttur.
جای روح پاک علیین بود ** کرم باشد کش وطن سرگین بود
Tanrı mahmuruna tertemiz şarap kadehi sunulur. Bu kör kuşlaraysa şu kara ve tuzlu su.3595
بهر مخمور خدا جام طهور ** بهر این مرغان کور این آب شور
Kime Ömer'in adaleti, el vermezse onca kanlı kaatil Haccac, âdildir.
هر که عدل عمرش ننمود دست ** پیش او حجاج خونی عادلست
Kızlara cansız bebekleri oyuncak diye verirler. Çünkü onlar, diri oyuncaktan bir şey anlamazlar ki.
دختران را لعبت مرده دهند ** که ز لعب زندگان بی‌آگهند
Küçük erkek çocuklar, erliklerinden bir şey anlamazlar, güçleri kuvvetleri yoktur. Onun için onlara tahta kılıç daha yeğdir.
چون ندارند از فتوت زور و دست ** کودکان را تیغ چوبین بهترست
Kâfirler, peygamberlerin kiliselerde yapılmış olan resimleriyle kanaat ederler.
کافران قانع بنقش انبیا ** که نگاریده‌ست اندر دیرها