Halk, onun gölgesine sığınırdı. Fakat güneş, o gölgeyi tez tez dürüverdi.
سایه‌اش گرچه پناه خلق بود ** در نوردید آفتابش زود زود
Evvelsi gün, bu kıyıdan gemisini sürdü. O büyük zat, bu gam yurduna doymuştu zaten.3120
راند او کشتی ازین ساحل پریر ** گشته بود آن خواجه زین غم‌خانه سیر
Garip bunu duyunca bir nâra attı, kendisinden geçip gitti. Sanki o da, muhtesibin ardından can verdi.
نعره‌ای زد مرد و بیهوش اوفتاد ** گوییا او نیز در پی جان بداد
Hemen yüzüne gül suyu serptiler, sular saçtılar. Yol arkadaşları, haline ağladılar.
پس گلاب و آب بر رویش زدند ** همرهان بر حالتش گریان شدند
Adam, geceye kadar kendisine gelemedi, gece yarısında gayb âleminden canı geri geldi, yarı ölü bir halde ayıldı.
تا به شب بی‌خویش بود و بعد از آن ** نیم مرده بازگشت از غیب جان
Garibin, muhtesibin ölümünü duyunca mahlûka dayandığından, mahlûkun ihsanına güvendiğinden dolayı tövbe etmesi ve Tanrı nimetlerini anarak suçundan vazgeçip Tanrı’ya yüz tutması. “ Kâfir olanlar, bu kadar nimetleri görürler de sonra yine rablerinden dönerler.”
باخبر شدن آن غریب از وفات آن محتسب و استغفار او از اعتماد بر مخلوق و تعویل بر عطای مخلوق و یاد نعمتهای حق کردنش و انابت به حق از جرم خود ثم الذین کفروا بربهم یعدلون
Aklı başına gelince dedi ki: Yarabbi, suçluyum. Halka ümit bağladım.
چون به هوش آمد بگفت ای کردگار ** مجرمم بودم به خلق اومیدوار
Muhtesip cömertti ama cömertlikte hiç de senin eşin olamaz.3125
گرچه خواجه بس سخاوت کرده بود ** هیچ آن کفو عطای تو نبود
O külâh bağışlar, sen, akılla dolu baş verirsin. O kaftan verir, sen boy pos ihsan edersin.
او کله بخشید و تو سر پر خرد ** او قبا بخشید و تو بالا و قد
O altın verir bana, sen altın sayan el. O katır verir bana sen ona binecek akıl.
او زرم داد و تو دست زرشمار ** او ستورم داد و تو عقل سوار
O bana ışık verir, sen aydın göz. O meze verir, sen onu yiyecek kabiliyet.
خواجه شمعم دادو تو چشم قریر ** خواجه نقلم داد و تو طعمه‌پذیر