English    Türkçe    فارسی   

2
3347-3396

  • Sen ayın yüzünde ayıp noksan buluyor, cennette diken topluyorsun.
  • در رخ مه عیب بینی می‏کنی ** در بهشتی خارچینی می‏کنی‏

  • Ey diken arayan, cennete gitsen bile orada senden başka bir diken göremezsin.
  • گر بهشت اندر روی تو خار جو ** هیچ خار آن جا نیابی غیر تو

  • Güneşi balçıkla sıvıyor, kâmil bedirde gedik arıyorsun.
  • می‏بپوشی آفتابی در گلی ** رخنه می‏جویی ز بدر کاملی‏

  • Âlemde parlayıp duran güneş bir yarasa için nasıl gizlenir? 3350
  • آفتابی که بتابد در جهان ** بهر خفاشی کجا گردد نهان‏

  • Ayıplar, pîrler ret ettiğinden ayıp oldu. Kayıplar onların hasedi yüzünden kayıp kesildi.
  • عیبها از رد پیران عیب شد ** غیبها از رشک ایشان غیب شد

  • Huzurdan uzaksan bari dost ol, çabucak nedamet getir, işe güce koyul,
  • باری از دوری ز خدمت یار باش ** در ندامت چابک و بر کار باش‏

  • Da o yoldan sana da bir rüzgâr essin. Rahmet, suyuna neden hasetle mani oluyorsun?
  • تا از آن راهت نسیمی می‏رسد ** آب رحمت را چه بندی از حسد

  • Uzaktaysan bile bulunduğun yerden o tarafa yönel, “Nerede olursanız olun, yüzünüzü o tarafa dönün!”
  • گر چه دوری دور می‏جنبان تو دم ** حیث ما کنتم فولوا وجهکم‏

  • Eşek bile hızlı yürüyeyim derken balçığa saplandı mı oradan kurtulmak için anbean oynar durur. 3355
  • چون خری در گل فتد از گام تیز ** دم‏به‏دم جنبد برای عزم خیز

  • Orada kalmak için yerini düzeltmeğe kalkışmaz, bilir ki orası geçim yeri değildir.
  • جای را هموار نکند بهر باش ** داند او که نیست آن جای معاش‏

  • Duygun, eşek duygusundan daha aşağı mı ki gönlün bu balçıktan sıçramadı bile.
  • حس تو از حس خر کمتر بده ست ** که دل تو زین وحلها بر نجست‏

  • Balçığın içinde tevile ruhsat vermektesin. Çünkü oradan gönlünü almak istemiyorsun ki.
  • در وحل تاویل رخصت می‏کنی ** چون نمی‏خواهی کز آن دل بر کنی‏

  • “ Bana bu lâyık, ihtiyarım elimde değil. Allah kerimdir. Bir âcizi de suçlu tutacak değil ya” dersin.
  • کاین روا باشد مرا من مضطرم ** حق نگیرد عاجزی را از کرم‏

  • Ey sırtlan gibi kötülüğe giriftar olmuş kişi, sen gafletinden bu muahezeyi görmüyorsun. 3360
  • خود گرفته ستت تو چون کفتار کور ** این گرفتن را نبینی از غرور

  • Sırtlanı mağaranın içinde değil, dışarıda arayın derler,
  • می‏گوند این جایگه کفتار نیست ** از برون جویید کاندر غار نیست‏

  • De mağarayı kapatırlar, hâlbuki sırtlan “Benden haberleri yok.
  • این همی‏گویند و بندش می‏نهند ** او همی‏گوید ز من بی‏آگهند

  • Bu düşmanlar, benden haberdar olsalardı sırtlan nerede, hani ya, diye bağırırlar mıydı” der.
  • گر ز من آگاه بودی این عدو ** کی ندا کردی که آن کفتار کو

  • Birinin Ulu Allah günah yüzünden beni suçlu tutmuyor, bana ceza vermiyor diye iddiaya girişmesi ve Şuayb aleyhisselâm’ın ona cevap vermesi
  • دعوی‏کردن آن شخص که خدای تعالی مرا نمی‏گیرد به گناه و جواب گفتن شعیب علیه السلام مر او را

  • Şuayb zamanında birisi, “Allah benden nice ayıplar gördü.”
  • آن یکی می‏گفت در عهد شعیب ** که خدا از من بسی دیده ست عیب‏

  • Nice suçlarda bulundum. Böyle olduğum halde kereminden bana ceza vermiyor, beni muahaze etmiyor” dedi. 3365
  • چند دید از من گناه و جرمها ** و ز کرم یزدان نمی‏گیرد مرا

  • Ulu Allah, Şuayb’ın kulağına dedi ki. “Ona gayp âleminden fasih bir dille cevap ver:
  • حق تعالی گفت در گوش شعیب ** در جواب او فصیح از راه غیب‏

  • Sen, ben ne kadar suç işledim, öyle olduğu halde Allah kereminden suçuma bakmıyor, bana mücazat etmiyor dedin ama
  • که بگفتی چند کردم من گناه ** و ز کرم نگرفت در جرمم اله‏

  • Ey aykırı düşünceli, ey sersem, ey yolu bırakıp da çölü tutmuş!
  • عکس می‏گویی و مقلوب ای سفیه ** ای رها کرده ره و بگرفته تیه‏

  • Seni nice kereler cezalandırdım. Fakat senin haberin yok. Ayağından tepene kadar zincirler içinde kalmışsın.
  • چند چندت گیرم و تو بی‏خبر ** در سلاسل مانده‏ای پا تا به سر

  • A kara kazan, isin, pasın kat, kat; için, yüzün berbat! 3370
  • زنگ تو بر تویت ای دیگ سیاه ** کرد سیمای درونت را تباه‏

  • Gönlünde is üstünde is, kurum üstünde kurum. Bu is ve kurum bir derecede ki nihayet gönlün, bütün sırlara karşı kör olmuş.
  • بر دلت زنگار بر زنگارها ** جمع شد تا کور شد ز اسرارها

  • Eğer o is, kurum, yeni bir kazana ursa bir arpa tanesi kadar küçük bile olsa eseri görünür.
  • گر زند آن دود بر دیگ نوی ** آن اثر بنماید ار باشد جوی‏

  • Çünkü her şey, zıddı ile meydana çıkar. Bembeyaz kazanın beyazlığı ütünde o kara is berbat bir şekilde kendini gösterir.
  • ز انکه هر چیزی به ضد پیدا شود ** بر سپیدی آن سیه رسوا شود

  • Fakat dumanın tesiriyle kazan karardı mı artık onun üstünde isi, kurumu kim görür a inatçı?
  • چون سیه شد دیگ پس تاثیر دود ** بعد از این بروی که بیند زود زود

  • Demirci zenci olursa yüzü, dumanla isle aynı renktedir. 3375
  • مرد آهنگر که او زنگی بود ** دود را با روش هم رنگی بود

  • Fakat beyaz adam demirciliğe kalkışırsa yüzü yer, yer kararır, kızarır.
  • مرد رومی کاو کند آهنگری ** رویش ابلق گردد از دود آوری‏

  • Bu takdirde de günahın tesirini derhal anlar da ağlayıp sızlamaya başlar ve “ Aman Yarabbi” demeye koyulur.
  • پس بداند زود تاثیر گناه ** تا بنالد زود گوید ای اله‏

  • Fakat bir adam, günahta ısrar eder, kötülüğü kendine sanat edinir, düşünce gözüne toprak saçarsa,
  • چون کند اصرار و بد پیشه کند ** خاک اندر چشم اندیشه کند

  • Artık tövbe etmeyi bile aklına getirmez; o suç gönlüne tatlı gelir; böyle böyle nihayet dinsiz olur gider.
  • توبه نندیشد دگر شیرین شود ** بر دلش آن جرم تا بی‏دین شود

  • O pişman oluş, o “Yarabbi” deyiş ondan zail olur, gönül aynasının yüzünü beş kat pas örter. 3380
  • آن پشیمانی و یا رب رفت از او ** شست بر آیینه زنگ پنج تو

  • Paslar, demirini yemeye gevherini yok etmeye başlar.
  • آهنش را زنگها خوردن گرفت ** گوهرش را زنگ کم کردن گرفت‏

  • Beyaz bir kâğıda yazı yazarsan o yazı, kâğıda bakar bakmaz okunur.
  • چون نویسی کاغذ اسپید بر ** آن نبشته خوانده آید در نظر

  • Yazılı kâğıda bir yazı yazarsan okunur ama iyi anlaşılmaz, insan yanılabilir.
  • چون نویسی بر سر بنوشته خط ** فهم ناید خواندنش گردد غلط

  • Çünkü o karalanmış kâğıt üstüne kara yazı yazıldı mı her iki yazı da körleşir, hiçbir manası kalmaz.
  • کان سیاهی بر سیاهی اوفتاد ** هر دو خط شد کور و معنیی نداد

  • O kâğıda üçüncü defa bir şey yazarsan kâfirlerin canı gibi tamamıyla kapkara olur. 3385
  • ور سوم باره نویسی بر سرش ** پس سیه کردی چو جان کافرش‏

  • Şu halde her şeye çare bulan Allah’a sığınmaktan başka ne çare var? Bakırın ümitsizliğine iksir, ancak onun nazarıdır.
  • پس چه چاره جز پناه چاره‏گر ** ناامیدی مس و اکسیرش نظر

  • Ümitsizlikleri ona arz edin de devasız derdinizden kurtuluverin!”
  • ناامیدیها به پیش او نهید ** تا ز درد بی‏دوا بیرون جهید

  • Şuayb ona bu nükteleri söyleyince Şuayb’ın nefesleri yüzünden adamın gönlünde güller açıldı.
  • چون شعیب این نکته‏ها با او بگفت ** ز آن دم جان در دل او گل شکفت‏

  • Canı, gökyüzünden gelen vahiy sesini duydu. Dedi ki. “ Eğer bizi cezalandırdıysa nişanesi nerede?”
  • جان او بشنید وحی آسمان ** گفت اگر بگرفت ما را کو نشان‏

  • Şuayb “Yarabbi, beni kabul etmiyor. Bu muhazeye, bu cezaya nişane aramakta” dedi. 3390
  • گفت یا رب دفع من می‏گوید او ** آن گرفتن را نشان می‏جوید او

  • Allah “Ben ayıpları örtücüyüm, sırlarını söylemem. Ancak iptilâsına dair şu tek remzi söyleyeyim:
  • گفت ستارم نگویم رازهاش ** جز یکی رمز از برای ابتلاش‏

  • Onu cezalandırdığımın bir nişanesi şu: Oruç tutmak da dua etmekte.
  • یک نشان آن که می‏گیرم و را ** آن که طاعت دارد از صوم و دعا

  • Namaz kılmakta, zekât vermekte, başka ibadetlerde bulunmakta. Fakat ruhu bir zerre bile zevk duymuyor.
  • و ز نماز و از زکات و غیر آن ** لیک یک ذره ندارد ذوق جان‏

  • Ne güzel ibadetler ediyor, ne hoş işlerde bulunuyor. Fakat bir parçacık bile tat yok.
  • می‏کند طاعات و افعال سنی ** لیک یک ذره ندارد چاشنی‏

  • İbadeti kışırdan ibaret, iç, yok. Cevizler çok ama içleri boş! 3395
  • طاعتش نغز است و معنی نغز نی ** جوزها بسیار و در وی مغز نی‏

  • İbadetlerin netice vermesi için zevk gerek, tohumun ağaç olması için iç gerek!
  • ذوق باید تا دهد طاعات بر ** مغز باید تا دهد دانه شجر