Biz neye bu derece de söze daldık? Hikâye söyleyelim derken hikâye olduk gitti.
ما چه خود را در سخن آغشتهایم ** کز حکایت ما حکایت گشتهایم
Ben yokum zaten ağlayıp, ağlayıp sızlayarak masal oldum gitti… Bu suretle secde edenler arasına katılayım, onlarla beraber yuvarlanayım bari.
من عدم و افسانه گردم در حنین ** تا تقلب یابم اندر ساجدین
İş bilen, söz anlayan adama bu söz, hikâye değil. Hâlimi anlatıyorum ben, sevgilinin huzurundayım ben!
این حکایت نیست پیش مرد کار ** وصف حالست و حضور یار غار
Âsi, bunlar önce gelip geçenlere ait aslı yok masallar dedi ya… Kur’an hakkında söylenen bu söz, nifak eseridir. 1150
آن اساطیر اولین که گفت عاق ** حرف قرآن را بد آثار نفاق
İçinde Allah nuru olan Lâmekân âleminde nerede geçmiş, nerede gelecek, nerede hâl,
لامکانی که درو نور خداست ** ماضی و مستقبل و حال از کجاست
Geçmiş, gelecek, sana göredir. Yoksa hakikatte ikisi de birdir. Fakat sen iki sanırsın.
ماضی و مستقبلش نسبت به تست ** هر دو یک چیزند پنداری که دوست
Bir adam, onun babasıdır, bizim oğlumuz, Zeydin altında olan dam, Amr’ın üstündedir.
یک تنی او را پدر ما را پسر ** بام زیر زید و بر عمرو آن زبر
Damın altta, üstte oluşu, o iki adama göredir. Hakikatteyse dam tek bir şeydir, işte o kadar!
نسبت زیر و زبر شد زان دو کس ** سقف سوی خویش یک چیزست بس
Bu söz, onun misli değildir, bir misaldir ancak. Eski harfler, yeni manayı ifade edemez ki. 1155
نیست مثل آن مثالست این سخن ** قاصر از معنی نو حرف کهن
Ey tulum, burası mademki ırmak kıyısı değil, ağzını kapat. Bu şeker denizinin ne kıyısı var, ne kenarı!
چون لب جو نیست مشکا لب ببند ** بی لب و ساحل بدست این بحر قند
Firavunun sihirbazları çağırtmak üzere şehirlere adam göndermesi
فرستادن فرعون به مداین در طلب ساحران
Musa, dönüp Firavun kalınca bütün rey ve tedbir sahiplerini danışmak üzere çağırdı.
چونک موسی بازگشت و او بماند ** اهل رای و مشورت را پیش خواند
Padişahın, Mısır sultanı olan Firavunun Mısır civarındaki bütün sihirbazları çağırmasını kararlaştırdılar.
آنچنان دیدند کز اطراف مصر ** جمع آردشان شه و صراف مصر
Firavun hemen bütün sihirbazların toplanması için etrafa bir hayli adam gönderdi.
او بسی مردم فرستاد آن زمان ** هر نواحی بهر جمع جادوان
Nerede ünlü bir büyücü varsa gelmesi için on haberci yolladı. 1160
هر طرف که ساحری بد نامدار ** کرد پران سوی او ده پیک کار
İki genç vardı ki büyü de pek şöhret bulmuşlardı. Sihirleri, aya bile tesir ederdi.
دو جوان بودند ساحر مشتهر ** سحر ایشان در دل مه مستمر
Aydan apaşikâr süt sağarlar, bir yere gidecekleri vakit küplere binip giderler.
شیر دوشیده ز مه فاش آشکار ** در سفرها رفته بر خمی سوار
Ay ışığını bez şekline sokup ölçer, biçer satarlardı.
شکل کرباسی نموده ماهتاب ** آن بپیموده فروشیده شتاب
Müşteri, para verip alır, sonra anlayınca eyvahlar olsun deyip hayıflanmaya, yüzüne vurmaya başlardı.
سیم برده مشتری آگه شده ** دست از حسرت به رخها بر زده
Onların, buna benzer nice sihirleri vardı ki herkes apaçık görür dururdu. 1165
صد هزاران همچنین در جادوی ** بوده منشی و نبوده چون روی
Onlara da “Padişah şimdi sizden bir çare aramakta.
چون بدیشان آمد آن پیغام شاه ** کز شما شاهست اکنون چارهخواه
İki yoksul adam gelip padişahın köşkü önüne otağ kurdu.
از پی آنک دو درویش آمدند ** بر شه و بر قصر او موکب زدند
Bir sopadan başka bir şeyleri yok. Fakat emirleriyle ejderha oluyor.
نیست با ایشان بغیر یک عصا ** که همیگردد به امرش اژدها
Padişah da çaresiz kaldı, ordusu da. Bu iki kişinin elinden hepsi feryat ve figana geldi.
شاه و لشکر جمله بیچاره شدند ** زین دو کس جمله به افغان آمدند
Bunları defetmek için bir çare bulun. Karşılık olarak size hesapsız hazineler bağışlayacak” diye haber gönderdi. 1170
چارهای میباید اندر ساحری ** تا بود که زین دو ساحر جان بری
Bu haberi duyunca iki büyücünün de gönüllerine hem korku düştü, hem sevgi.
آن دو ساحر را چو این پیغام داد ** ترس و مهری در دل هر دو فتاد
Cinsiyet damarı atmağa başladı, ikisi de hayretlerinden başlarını dizlerine koydular.
عرق جنسیت چو جنبیدن گرفت ** سر به زانو بر نهادند از شگفت
Sofinin meşk yeri dizidir, müşkülü halletmek hususunda iki diz, âdeta sihirbazdır.
چون دبیرستان صوفی زانوست ** حل مشکل را دو زانو جادوست
O iki sihirbazın, babalarının ruhaniyetine sığınmaları ve Musa aleyhisselâm’ın hakikatini babalarının ruhundan sormaları
خواندن آن دو ساحر پدر را از گور و پرسیدن از روان پدر حقیقت موسی علیه السلام
O iki büyücü, bu haberi alıp hayrete daldıktan sonra annelerine “Anne, babamızın mezarı nerede? Bize göster” dediler.
بعد از آن گفتند ای مادر بیا ** گور بابا کو تو ما را ره نما
Anneleri, onlara rehberlik etti, babalarının mezarını gösterdi. Üç gün Allah rızası için oruç tuttular. 1175
بردشان بر گور او بنمود راه ** پس سهروزه داشتند از بهر شاه
Sonra “Baba, padişah korkmuş, bize emir göndermiş...
بعد از آن گفتند ای بابا به ما ** شاه پیغامی فرستاد از وجا
İki adam, onu sıkıştırmış, ordusunun önünde şerefine, haysiyetine dokunmuş.
که دو مرد او را به تنگ آوردهاند ** آب رویش پیش لشکر بردهاند
Onların ne silâhları var, ne askerleri. Bir tek asaları var ama o asa da kıyametler koparıyormuş.
نیست با ایشان سلاح و لشکری ** جز عصا و در عصا شور و شری
Sen zahiren toprakta yatıp uyuyorsun ama hakikatte doğrular ülkesine gitmişsin.
تو جهان راستان در رفتهای ** گرچه در صورت به خاکی خفتهای
Eğer onların yaptıkları sihirse bize haber ver. Canım babacığımız, onlar Allah eriyse, yaptıkları iş Allah’tansa yine bildir. 1180
آن اگر سحرست ما را ده خبر ** ور خدایی باشد ای جان پدر
De onlara uyalım, secde edelim, kendimizi bir kimyaya atalım (da halis altın olalım).
هم خبر ده تا که ما سجده کنیم ** خویشتن بر کیمیایی بر زنیم
Ümidi kesilmiş biçareleriz. Bize bir ümit ver Allah tapısından sürülmüşleriz, bizi o tapıya yine onun keremi çekti” diye yalvardılar.
ناامیدانیم و اومیدی رسید ** راندگانیم و کرم ما را کشید
Ölmüş büyücünün oğullarına cevap vermesi
جواب گفتن ساحر مرده با فرزندان خود
Babaları, onlara rüyalarında dedi ki: “Oğullarım, bunu açıkça söylemeye imkân yok.
گفتشان در خواب کای اولاد من ** نیست ممکن ظاهر این را دم زدن
Apaçık ve olduğu gibi söylememe izin yok. Ama bu sır, uzak değil gözümün önünde.
فاش و مطلق گفتنم دستور نیست ** لیک راز از پیش چشمم دور نیست
Size bir nişane göstereyim de gizli şey aşikâr olsun. 1185
لیک بنمایم نشانی با شما ** تا شود پیدا شما را این خفا
Gözlerimin nurları, oraya varın da onun uyumakta olduğu yeri anlayın.
نور چشمانم چو آنجا گه روید ** از مقام خفتنش آگه شوید
O hakikat sahibi uyurken korkmayın asayı almaya kalkışın.
آن زمان که خفته باشد آن حکیم ** آن عصا را قصد کن بگذار بیم
Eğer çalabilirseniz o sihirbazın biridir. Sihirbaza karşı çare bulmayı bilirsiniz siz.
گر بدزدی و توانی ساحرست ** چارهی ساحر بر تو حاضرست
Yok, eğer çalamazsanız aman ha aman… Kendinize gelin, o, Allah eridir. Ululuk sahibi ve hidayet verici Allah’ın elçisidir.
ور نتانی هان و هان آن ایزدیست ** او رسول ذوالجلال و مهتدیست
Yeryüzü doğudan batıya kadar Firavunla dolsa savaş zamanı Allah, yine onu üstün eder; Firavun, baş aşağı gelir. 1190
گر جهان فرعون گیرد شرق و غرب ** سرنگون آید خدا آنگاه حرب
Babalarının canı yavrucuklarım, bu doğru nişaneyi verdim işte. Buna göre iş yapın, Allah doğrusunu daha iyi bilir.
این نشان راست دادم جان باب ** بر نویس الله اعلم بالصواب
Yavrularım, sihirbaz uyuyunca sihirinin, hilesinin hükmü kalmaz.
جان بابا چون بخسپد ساحری ** سحر و مکرش را نباشد رهبری
Çoban uyudu mu kurt emin olur. Çoban uykuya daldı mı dikkati elden gider.
چونک چوپان خفت گرگ آمن شود ** چونک خفت آن جهد او ساکن شود
Fakat bir hayvana Allah çobanlık ederse kurt, oraya nereden yol bulur, onu kapmayı nasıl umabilir?
لیک حیوانی که چوپانش خداست ** گرگ را آنجا امید و ره کجاست
Hakk’ın yaptığı sihir, haktır, yerindedir. O yerli yerinde olan şeye sihirbazlık demek hatadır. 1195
جادوی که حق کند حقست و راست ** جادوی خواندن مر آن حق را خطاست
Babalarının canı yavrular, bu keskin bir nişanedir. O peygamber, zahiren ölse bile Allah yine onu yüceltir, kadrini yükseltir.
جان بابا این نشان قاطعست ** گر بمیرد نیز حقش رافعست
Kadri yüce Kur’an, Musa’nın asâsına, Mustafa sallallâhi aleyhi vesellem’in vefatı, Musa’nın uykusuna, Kur’an’ı, değiştirmek isteyenler de Musa’yı uyur bulup asâyı çalmak isteyen o iki küçük sihirbaza benzer
تشبیه کردن قرآن مجید را به عصای موسی و وفات مصطفی را علیه السلام نمودن بخواب موسی و قاصدان تغییر قرآن را با آن دو ساحر بچه کی قصد بردن عصا کردند چو موسی را خفته یافتند