English    Türkçe    فارسی   

3
4586-4635

  • Ama mektebin faydasını anladılar mı koşa koşa giderler, içleri açılır, neşe duyarlar.
  • چون شود واقف به مکتب می‌دود ** جانش از رفتن شکفته می‌شود
  • Çocuk mektebe kıvrana, kıvrana gider. Çalışmasına karşılık hiçbir şey görmemiştir ki!
  • می‌رود کودک به مکتب پیچ پیچ ** چون ندید از مزد کار خویش هیچ
  • Fakat kesesine birkaç para gündelik kondu mu geceyi hırsız gibi uykusuz geçirir.
  • چون کند در کیسه دانگی دست‌مزد ** آنگهان بی‌خواب گردد شب چو دزد
  • Gayret et de ibadetinin karşılığı gelsin… Bak o zaman ibadet edenlere nasıl haset edersin.
  • جهد کن تا مزد طاعت در رسد ** بر مطیعان آنگهت آید حسد
  • Mukallitlere “Zorla gelin”, yaradılışı temiz kişilere de “İsteyerek gelin” denmiştir. 4590
  • ائتیا کرها مقلد گشته را ** ائتیا طوعا صفا بسرشته را
  • Bu, Allah’ı bir maksat için sever, öbürünün dostluğunda hiçbir garez, hiçbir maksat yoktur.
  • این محب حق ز بهر علتی ** و آن دگر را بی غرض خود خلتی
  • Bu, dadısını sever ama süt için sever. Öbürünü ancak onu âşık olduğundan, o görünmeyen güzele gönül verdiğinden sever.
  • این محب دایه لیک از بهر شیر ** و آن دگر دل داده بهر این ستیر
  • Çocuk, dadının güzelliğini anlamaz ki… Onda sütten başka bir istek yoktur.
  • طفل را از حسن او آگاه نه ** غیر شیر او را ازو دلخواه نه
  • Öbürüyse zaten dadıya âşıktır... Bu sevgide muradı, maksadı ancak ona ulaşmaktır.
  • و آن دگر خود عاشق دایه بود ** بی غرض در عشق یک‌رایه بود
  • Şu halde Allah’tan bir şey umarak, Allah’tan korkarak sevenler, taklit defterinden ders okumaktadırlar. 4595
  • پس محب حق باومید و بترس ** دفتر تقلید می‌خواند بدرس
  • Nerede Hakk’ı ancak hak için seven, garezlerden, maksatlardan ayrılmış âşık?
  • و آن محب حق ز بهر حق کجاست ** که ز اغراض و ز علتها جداست
  • Fakat ister öyle sevsin, ister böyle… Mademki Allah’ı diliyor, onu Hakk’a çeken yine Hakk’tır.
  • گر چنین و گر چنان چون طالبست ** جذب حق او را سوی حق جاذبست
  • Daima Allah’ın hayrına nail olayım diye Allah’ı seven de,
  • گر محب حق بود لغیره ** کی ینال دائما من خیره
  • Allah’tan başkasına gönül vermekten korkup ancak onu seven de.
  • یا محب حق بود لعینه ** لاسواه خائفا من بینه
  • Her ikisinin bu sevgisi, bu arayıp taraması da o âlemdendir… Bu gönül kaptırma, o dilberden. O güzelin güzelliğinden ileri gelmedir. 4600
  • هر دو را این جست و جوها زان سریست ** این گرفتاری دل زان دلبریست
  • Sevgilinin; âşığı âşığın bilmediği, ummadığı, aklına bile gelmediği halde kendisine çekişi… Bu çekiş yüzünden âşık, daima sevgiliyi arayıp durmakla beraber korkuyla karışık bir ümitsizliğe düşer, başka bir eseri belirmez
  • جذب معشوق عاشق را من حیث لا یعمله العاشق و لا یرجوه و لا یخطر بباله و لا یظهر من ذلک الجذب اثر فی العاشق الا الخوف الممزوج بالیاس مع دوام الطلب
  • Şimdi şuraya geldik: Eğer Sadr-ı Cihan o âşıkı gizlice çekmese, dilemese, istemeseydi.
  • آمدیم اینجا که در صدر جهان ** گر نبودی جذب آن عاشق نهان
  • O âşık, ayrılığa tahammül edemeyecek bir hale gelir, ona kavuşmak için tekrar koşa koşa yollara düşer miydi?
  • ناشکیباکی بدی او از فراق ** کی دوان باز آمدی سوی وثاق
  • Sevgililerin meyli gizlidir, örtülüdür… Fakat âşığın meyli iki yüz davul zurnayla ilan edilir, o kadar meydandadır.
  • میل معشوقان نهانست و ستیر ** میل عاشق با دو صد طبل و نفیر
  • Burada ibret için bir hikâye söylemek var ama Buhara’lı âşık beklemekten âciz oldu.
  • یک حکایت هست اینجا ز اعتبار ** لیک عاجز شد بخاری ز انتظار
  • Sevgilisini arayıp duruyor, ölmeden kavuşsun, yüzünü görsün diye söylemekten vazgeçtik. 4605
  • ترک آن کردیم کو در جست و جوست ** تاکه پیش از مرگ بیند روی دوست
  • Ölümden kurtulsun, kurtuluşa erişsin… Çünkü sevgiliyi görmek, Âbıhayat içmektir.
  • تا رهد از مرگ تا یابد نجات ** زانک دید دوستست آب حیات
  • Görülmesi, ölümü gidermeyen sevgili, sevgili değildir. Onun ne meyvesi vardır, ne yaprağı!
  • هر که دید او نباشد دفع مرگ ** دوست نبود که نه میوه‌ستش نه برگ
  • Ey iştiyak çeken sarhoş, iş, o iştir ki sen o işteyken ölüm bile gelip çatsa sana hoş gelsin.
  • کار آن کارست ای مشتاق مست ** کاندر آن کار ار رسد مرگت خوشست
  • Delikanlı, iman doğruluğunun nişanesi, o sırada ölsen bile sana ölümün hoş gelmesidir.
  • شد نشان صدق ایمان ای جوان ** آنک آید خوش ترا مرگ اندر آن
  • Canım, imanın böyle değilse kâmil değildir demek… Yürü, dini tamamlamaya savaş! 4610
  • گر نشد ایمان تو ای جان چنین ** نیست کامل رو بجو اکمال دین
  • Hangi işe girişirsin de o işte sana ölüm bile hoş gelirse sevdiğin iş, işte o iştir.
  • هر که اندر کار تو شد مرگ‌دوست ** بر دل تو بی کراهت دوست اوست
  • Ölümün kötülüğümü gitti mi zaten artık o ölüm, değildir, ölümün bir suretidir, bir göçmeden ibarettir, o.
  • چون کراهت رفت آن خود مرگ نیست ** صورت مرگست و نقلان کردنیست
  • Ölümdeki kötülük gitti mi ölümde fayda var demektir. Gayri dosdoğru anlaşıldı ki ölüm geçti gitti!
  • چون کراهت رفت مردن نفع شد ** پس درست آید که مردن دفع شد
  • Sevgili dediğin bir Hak’tır, bir de Allah’ın “Sen benimsin, ben senin” dediği.
  • دوست حقست و کسی کش گفت او ** که توی آن من و من آن تو
  • Şimdi kulak ver de dinle: Aşk, âşığı liften örme ipliklerle bağlamış… Sürükleyip getirdi. 4615
  • گوش دار اکنون که عاشق می‌رسد ** بسته عشق او را به حبل من مسد
  • Sadr-ı Cihan’nın yüzünü görür görmez sanki can kuşu, bedeninden uçup gitti.
  • چون بدید او چهره‌ی صدر جهان ** گوییا پریدش از تن مرغ جان
  • Bedeni kuru bir ağaç gibi kalakaldı… Tepesinden tırnağına kadar buz kesildi!
  • همچو چوب خشک افتاد آن تنش ** سرد شد از فرق جان تا ناخنش
  • Yüzüne gül suları serptiler, yanında buhurlar yaktılar… Neler yaptılarsa faydasız… Kıpırdamadı, seslenmedi bile!
  • هرچه کردند از بخور و از گلاب ** نه بجنبید و نه آمد در خطاب
  • Padişah, onun safran gibi sararmış yüzünü görünce atından indi, yanına geldi.
  • شاه چون دید آن مزعفر روی او ** پس فرود آمد ز مرکب سوی او
  • Dedi ki: “Âşık hararetle sevgiliyi arar… Fakat sevgili geldi mi o âşık yok olur, kendisinden geçer gider! 4620
  • گفت عاشق دوست می‌جوید بتفت ** چونک معشوق آمد آن عاشق برفت
  • Sen Allah âşığısın; Allah, ona derler ki geldi mi sen de bir kıl kadar olsun varlık kalmaz.
  • عاشق حقی و حق آنست کو ** چون بیاید نبود از تو تای مو
  • O nazarın karşısında senin gibi yüzlercesi fanidir… Hocam, meğerse sen kendini yok etmeye âşıkmışsın!
  • صد چو تو فانیست پیش آن نظر ** عاشقی بر نفی خود خواجه مگر
  • Sen bir gölgesin, güneşe âşıksın… Şems geldi, elbette gölge derhal yok olur!
  • سایه‌ای و عاشقی بر آفتاب ** شمس آید سایه لا گردد شتاب
  • Sivrisineğin Süleyman aleyhisselâm’a gidip rüzgârdan şikâyet ederek hakkını istemesi
  • داد خواستن پشه از باد به حضرت سلیمان علیه السلام
  • Bir sivrisinek, çayırlıktan, çimenlikten gelip Süleyman’ın huzuruna çıkarak hakkını istedi de dedi ki:
  • پشه آمد از حدیقه وز گیاه ** وز سلیمان گشت پشه دادخواه
  • “Ey Süleyman, Şeytanlar, insanoğulları ve periler arasında adaleti yaydın; 4625
  • کای سلیمان معدلت می‌گستری ** بر شیاطین و آدمی‌زاد و پری
  • Kuş da senin adaletine sığınmış, balık da. Kimdir o kaybolan, kimdir o mahrum ki adaletin, onu arayıp bulmamış olsun?
  • مرغ و ماهی در پناه عدل تست ** کیست آن گم‌گشته کش فضلت نجست
  • Bize de insaf et, bizim de hakkımızı al… Çok perişanız… Bağdan da nasibimiz yok, gül bahçesinden de!
  • داد ده ما را که بس زاریم ما ** بی‌نصیب از باغ و گلزاریم ما
  • Her zayıf kişinin müşkülünü halledersin… Sivrisinek, zaten zayıflığın misalidir.
  • مشکلات هر ضعیفی از تو حل ** پشه باشد در ضعیفی خود مثل
  • Biz, zayıflıkla, kanadı kırık olmakla, acizlikle tanınmışız… Sen lütufla, yoksullara yardımla tanınmışsın.
  • شهره ما در ضعف و اشکسته‌پری ** شهره تو در لطف و مسکین‌پروری
  • Sen, kudret derecelerinin en sonuna varmışsın… Biz, acizliğin, zavallılığın son derecesine varmışız! 4630
  • ای تو در اطباق قدرت منتهی ** منتهی ما در کمی و بی‌رهی
  • İmdat et, bizi bu gamdan kurtar… Ey eli, Allah eli olan, elimizi tut!
  • داد ده ما را ازین غم کن جدا ** دست گیر ای دست تو دست خدا
  • Süleyman; Ey hak isteyen, kimden şikâyet ediyorsun? Söyle.
  • پس سلیمان گفت ای انصاف‌جو ** داد و انصاف از که میخواهی بگو
  • Kimdir o zalim ki ululuk satarak sana zulmetti, yüzünü, gözünü tırmaladı?
  • کیست آن کالم که از باد و بروت ** ظلم کردست و خراشیدست روت
  • Bizim zamanımızda zalim nerede? Şaşılacak şey… Nasıl oluyor da hapsedilmemiş, nasıl oluyor da bizim zindanımızda değil?
  • ای عجب در عهد ما ظالم کجاست ** کو نه اندر حبس و در زنجیر ماست
  • Bizim doğduğumuz gün zulüm öldü… Kimdir bizim zamanımızda zulmeden? 4635
  • چونک ما زادیم ظلم آن روز مرد ** پس بعهد ما کی ظلمی پیش برد