- Avcılık hırsı, insanı kendi avlanacağından gafil kılar. Erlik gösterir ama yüreksizdir.
- حرص صیادی ز صیدی مغفلست ** دلبریی میکند او بیدلست
- İstekte bir kuştan aşağı olma. Serçe kuşu bile önüne ardına bakınır.
- تو کم از مرغی مباش اندر نشید ** بین ایدی خلف عصفوری بدید
- Yemin bulunduğu yere geldi mi önüne ardına kaç kere dolanır.
- چون به نزد دانه آید پیش و پس ** چند گرداند سر و رو آن نفس
- Acaba der, önümde ardımda bir avcı var mı? Varsa onun korkusu ile şu lokmadan el çekmem gerek. 755
- کای عجب پیش و پسم صیاد هست ** تا کشم از بیم او زین لقمه دست
- Kötülerin hikayelerini gör, hallerine bak. Eşinin dostunun ölümlerinden ibret al.
- تو ببین پس قصهی فجار را ** پیش بنگر مرگ یار و جار را
- Onları silahsız, pusatsız nasıl helak etti? Bir bak. O, herhalde senin yanındadır.
- که هلاکت دادشان بیآلتی ** او قرین تست در هر حالتی
- Tanrı işkence yapar ama gürzle elle değil. Bil ki Tanrı, elsiz hüküm sürer, ferman yürütür.
- حق شکنجه کرد و گرز و دست نیست ** پس بدان بیدست حق داورکنیست
- Tanrı varsa hani, nerede? Diyen işkenceye uğradı mı vardır, odur diye ikrar eder.
- آنک میگفتی اگر حق هست کو ** در شکنجه او مقر میشد که هو
- Tanrı varlığı şaşılacak bir şey, akıldan uzak diyen, gözyaşları döker de ey bana benden yakın Tanrı diye yalvarmaya koyulur. 760
- آنک میگفت این بعیدست و عجیب ** اشک میراند و همی گفت ای قریب
- Tuzaktan kaçmak vaciptir, fakat senin tuzağın kanadına yapışıktır.
- چون فرار از دام واجب دیده است ** دام تو خود بر پرت چفسیده است
- İşte onun için ben, bu menhus tuzağın mıhını çekip çıkarıyorum; murada erişmek için dilimi, damağımı acıtmamak istiyorum.
- بر کنم من میخ این منحوس دام ** از پی کامی نباشم طلخکام
- Bu sözü, senin aklına uygun söyledim. Anla da arayıp taramadan yüz çevirme.
- درخور عقل تو گفتم این جواب ** فهم کن وز جست و جو رو بر متاب
- Hırs ve hasetten ibaret olan şu bağı çöz. Ebuleheb’in karısının boynundaki hurma ipini düşün.
- بسکل این حبلی که حرص است و حسد ** یاد کن فی جیدها حبل مسد
- Halil aleyhisselamın kuzgunu öldürmesindeki sebep. Bunun müridi helak eden kötü sıfatlardan hangisinin giderilmesine işaret olduğu
- صفت کشتن خلیل علیهالسلام زاغ را کی آن اشارت به قمع کدام صفت بود از صفات مذمومهی مهلکه در مرید
- Ne bu sözün sonu vardır, ne de bu söz bitip tükenir. Ey Tanrı Halil’i, kuzgunu neden öldürdün? 765
- این سخن را نیست پایان و فراغ ** ای خلیل حق چرا کشتی تو زاغ
- Buyruğa uydun doğru. Fakat bu buyruğun hikmeti neydi? Onun sırlarından birazcığını göstermek gerek.
- بهر فرمان حکمت فرمان چه بود ** اندکی ز اسرار آن باید نمود
- Kara kuzgunun gaa diye bağırması, dünyada daima uzun bir ömür istemesindendir.
- کاغ کاغ و نعرهی زاغ سیاه ** دایما باشد به دنیا عمرخواه
- İblis gibi tek ve pak Tanrı’dan kıyamete kadar dünya hayatını ister.
- همچو ابلیس از خدای پاک فرد ** تا قیامت عمر تن درخواست کرد
- İblis de “Beni kıyamet gününe kadar yaşat “ dedi. Keşke, “Rabbimiz, tövbe ettik” deseydi.
- گفت انظرنی الی یوم الجزا ** کاشکی گفتی که تبنا ربنا
- Tövbesiz ömür, baştanbaşa can çekişmedir. Hazır olan kaçılmayan ölüm, Tanrı’dan gafil olmaktır. 770
- عمر بی توبه همه جان کندنست ** مرگ حاضر غایب از حق بودنست
- Hakla olunca ömür de, ölüm de... ikisi de hoştur. Fakat Tanrı’sız abıhayat bile ateştir.
- عمر و مرگ این هر دو با حق خوش بود ** بیخدا آب حیات آتش بود
- Öyle bir tapıdan daima ömür istemesi de lanet tesiriyledir.
- آن هم از تاثیر لعنت بود کو ** در چنان حضرت همیشد عمرجو
- Tanrı’dan, ondan başkasını istemek, görünüşte istenen şeyin artmasını stemektir, ama hakikatte onun tamamı ile eksilmesini dilemektir.
- از خدا غیر خدا را خواستن ** ظن افزونیست و کلی کاستن
- Hele ayrılık ve yabancılıkla geçen ömür yok mu? Bu adeta aslanın huzurunda tilkilik taslamaya benzer.
- خاصه عمری غرق در بیگانگی ** در حضور شیر روبهشانگی
- Bana daha fazla ömür ver de daha gerisin geri gideyim; mühletini uzat da daha aşağılık bir hale geleyim demektir. 775
- عمر بیشم ده که تا پستر روم ** مهلم افزون کن که تا کمتر شوم
- Nihayet o, lanete nişane olur. Lanet isteyen kişiyse kötü bir kişidir.
- تا که لعنت را نشانه او بود ** بد کسی باشد که لعنتجو بود
- Hoş ömür, yakınlık aleminden can beslemektir. Kuzgunun ömrü ise pislik yemek içindir.
- عمر خوش در قرب جان پروردنست ** عمر زاغ از بهر سرگین خوردنست
- Bana fazla ömür ver ki pislik yiyeyim, daima bana bunu ver ki benim yaradılışım kötüdür demektedir.
- عمر بیشم ده که تا گه میخورم ** دایم اینم ده که بس بدگوهرم
- O ağzı kokan kuzgun, eğer pislik yemeseydi beni kuzgun huyundan kurtar diye yalvarırdı.
- گرنه گه خوارست آن گندهدهان ** گویدی کز خوی زاغم وا رهان
- Ey toprağı altına çeviren, bir başka toprağı da insanlar babası yapan Tanrı! 780
- ای مبدل کرده خاکی را به زر ** خاک دیگر را بکرده بوالبشر
- Senin işin, eşyayı olduğu halden çevirmek, ihsan ve lutüflarda bulunmaktır, benim işimse yanlışa düşmek, unutmak ve hata etmektir.
- کار تو تبدیل اعیان و عطا ** کار من سهوست و نسیان و خطا
- Bilginle yanlışımı noksanı mı döndür. Ben baştan aşağıya kadar sümükten ibaretim, sen beni sabırdan, hilimden ibaret bir hale getir.
- سهو و نسیان را مبدل کن به علم ** من همه خلمم مرا کن صبر و حلم
- Ey çorak toprağı ekmek haline getiren, ey ölü ekmeği canlandıran, can eden.
- ای که خاک شوره را تو نان کنی ** وی که نان مرده را تو جان کنی
- Ey şaşırmış cana rehberlik eden, ey yolunu sapıtmışı peygamber yapan!
- ای که جان خیره را رهبر کنی ** وی که بیره را تو پیغمبر کنی
- Yeryüzünün bir cüzünü gök yaparsın. Yeryüzünün neşesini yıldızlarla artırırsın. 785
- میکنی جزو زمین را آسمان ** میفزایی در زمین از اختران
- Kim bu alemden bir abıhayat elde ederse ölüm, ona başkalarından daha çabuk gelir çatar.
- هر که سازد زین جهان آب حیات ** زوترش از دیگران آید ممات
- Kâinata bakan gönül gözü, görür ki burada daima yeniden yeniye bozulup düzelen şeyler var.
- دیدهی دل کو به گردون بنگریست ** دید که اینجا هر دمی میناگریست
- Şu ten hırkasının iğnesiz, ipliksiz dikilmesinden ve bakırı altın yapan iksirden başka bir şey değildir.
- قلب اعیانست و اکسیری محیط ** ایتلاف خرقهی تن بیمخیط
- Sen, var olduğun gün, ya ateştin, ya yel, yahut da toprak.
- تو از آن روزی که در هست آمدی ** آتشی یا بادی یا خاکی بدی
- Eğer o halde ebediyen kalman mümkün olsaydı hiç sana bu yücelik nasip olur muydu? 790
- گر بر آن حالت ترا بودی بقا ** کی رسیدی مر ترا این ارتقا
- Tanrı seni değiştirdi. Önceki varlığın kalmadı. Onun yerine sana daha iyi varlık verdi.
- از مبدل هستی اول نماند ** هستی بهتر به جای آن نشاند
- Böylece yüz binlerce varlığa büründün ki daima ikinci varlık, ilkinden iyidir.
- همچنین تا صد هزاران هستها ** بعد یکدیگر دوم به ز ابتدا
- Bunları değiştiren Tanrı’dan gör de vasıtaları bırak. Çünkü vasıtalara kapıldın da aslından uzaklaştın.
- از مبدل بین وسایط را بمان ** کز وسایط دور گردی ز اصل آن
- Nerede vasıta çoğalırsa ulaşma kaybolur gider.
- واسطه هر جا فزون شد وصل جست ** واسطه کم ذوق وصل افزونترست
- Şaşkınlığın, her şeyi sebepten bilmendendir. Halbuki hayret, sana o tapıya yol açar. 795
- از سببدانی شود کم حیرتت ** حیرت تو ره دهد در حضرتت
- Bu varlıkları yokluklardan buldun. Öyleyse neden yokluktan yüz çevirdin?
- این بقاها از فناها یافتی ** از فنااش رو چرا برتافتی
- O yokluktan ne ziyana uğradın ki varlığa yapıştın a yer faresi!
- زان فناها چه زیان بودت که تا ** بر بقا چفسیدهای ای نافقا
- Madem ki ikinci evvelkinden daha iyidir, yokluğu ara, insanı halden hale değiştirene tap.
- چون دوم از اولینت بهترست ** پس فنا جو و مبدل را پرست
- A inatçı, varlığa düştüğün demden beri şimdiye kadar her lahza yüz binlerce haşir gördün.
- صد هزاران حشر دیدی ای عنود ** تاکنون هر لحظه از بدو وجود
- Haberin yokken cemad aleminden yetişip gelişen nebat alemine geldin. Nebat aleminden de hayat ve iptila alemine düştün. 800
- از جماد بیخبر سوی نما ** وز نما سوی حیات و ابتلا
- Sonra tekrar güzelim akıl ve temyiz alemine gider, bu beş duyguyla altı cihet aleminden kurtulursun.
- باز سوی عقل و تمییزات خوش ** باز سوی خارج این پنج و شش