که بترسد گر جوابی وا دهد ** گوهری از لنج او بیرون فتد

For he (the lover) fears that, if he answer back, a pearl (his inner experience) may fall out of his mouth.

لب ببندد سخت او از خیر و شر ** تا نباید کز دهان افتد گهر

He closes his lips tight against (uttering) good or evil (words) lest the pearl should fall from his mouth (and be lost),

هم‌چنانک گفت آن یار رسول ** چون نبی بر خواندی بر ما فصول

Even as the Companion of the Prophet said, “Whenever the Prophet recited sections (of the Qur’án) to us,

آن رسول مجتبی وقت نثار ** خواستی از ما حضور و صد وقار 3245

At the moment of munificence that chosen Messenger would demand of us attentiveness and a hundred reverences.”

آنچنان که بر سرت مرغی بود ** کز فواتش جان تو لرزان شود

’Tis as when a bird is (perched) on your head, and your soul trembles for fear of its flitting,

پس نیاری هیچ جنبیدن ز جا ** تا نگیرد مرغ خوب تو هوا

So you dare not stir from your place, lest your beautiful bird should take to the air;

دم نیاری زد ببندی سرفه را ** تا نباید که بپرد آن هما

You dare not breathe, you suppress a cough, lest that humá should fly away;

ور کست شیرین بگوید یا ترش ** بر لب انگشتی نهی یعنی خمش

And if any one speak sweet or sour (words) to you, you lay a finger on your lip, meaning, “Hush!”

حیرت آن مرغست خاموشت کند ** بر نهد سردیگ و پر جوشت کند 3250

Bewilderment is (like) that bird: it makes you silent: it puts the lid on the kettle and fills you with the boiling (of love).

پرسیدن پادشاه قاصدا ایاز را کی چندین غم و شادی با چارق و پوستین کی جمادست می‌گویی تا ایاز را در سخن آورد

How the King (Mahmúd) purposely asked Ayáz, “(Why) art thou telling all this sorrow and joy to a rustic shoe and a sheepskin jacket, which are inanimate?” (His purpose was) that he might induce Ayáz to speak.

ای ایاز این مهرها بر چارقی ** چیست آخر هم‌چو بر بت عاشقی

(The King said), “O Ayáz, pray, why are these marks of affection, like (those of) a lover to his adored one, (shown by thee) to a rustic shoe?