-
هر بنای کهنه که آبادان کنند ** نه که اول کهنه را ویران کنند 2350
- Whenever they (the builders) put an old building in good repair, do not they first ruin the old one?
-
همچنین نجار و حداد و قصاب ** هستشان پیش از عمارتها خراب
- Likewise the carpenter, the iron-smith and the butcher—with them (too) there is destruction before restorations.
-
آن هلیله و آن بلیله کوفتن ** زان تلف گردند معموری تن
- The pounding of myrobalan and bastard myrobalan—by reason of that destruction they become the means of restoring the body (to health).
-
تا نکوبی گندم اندر آسیا ** کی شود آراسته زان خوان ما
- Until you crush wheat in the mill, how will our table be garnished with it?
-
آن تقاضا کرد آن نان و نمک ** که ز شستت وا رهانم ای سمک
- (The obligation of gratitude for) that bread and salt (of thine) demanded that I should deliver thee, O fish, from the net.
-
گر پذیری پند موسی وا رهی ** از چنین شست بد نامنتهی 2355
- If thou accept the counsel of Moses, thou wilt escape from such an evil infinite net.
-
بس که خود را کردهای بندهی هوا ** کرمکی را کردهای تو اژدها
- Inasmuch as thou hast made thyself the slave of sensuality, thou hast made a petty worm into a dragon.
-
اژدها را اژدها آوردهام ** تا با صلاح آورم من دم به دم
- I have brought a dragon for (thy) dragon, that I may correct (thy dragon's) breath by (my dragon's) breath,
-
تا دم آن از دم این بشکند ** مار من آن اژدها را بر کند
- So that the breath of that one may be defeated by the breath of this one, and that my serpent may destroy that dragon (of thine).
-
گر رضا دادی رهیدی از دو مار ** ورنه از جانت برآرد آن دمار
- If thou submittest, thou art freed from two serpents; otherwise, it (thy dragon) will bring thy spirit to utter perdition.”
-
گفت الحق سخت استا جادوی ** که در افکندی به مکر اینجا دوی 2360
- He (Pharaoh) said, “In truth, thou art an exceedingly cunning sorcerer, for by craft thou hast introduced duality (disunion) here.
-
خلق یکدل را تو کردی دو گروه ** جادوی رخنه کند در سنگ و کوه
- Thou hast made the unanimous people into two factions: sorcery makes fissures in rock and mountain.”
-
گفت هستم غرق پیغام خدا ** جادوی کی دید با نام خدا
- He (Moses) said, “I am submerged in the message of God: who (ever) saw sorcery together with the name of God?
-
غفلت و کفرست مایهی جادوی ** مشعلهی دینست جان موسوی
- The substance of sorcery is forgetfulness (of God) and unbelief: the spirit of Moses is the flaming torch of the (true) religion.
-
من به جادویان چه مانم ای وقیح ** کز دمم پر رشک میگردد مسیح
- How do I resemble sorcerers, O impudent one?—for the Messiah (Jesus) is becoming jealous of my (life-giving) breath.
-
من به جادویان چه مانم ای جنب ** که ز جانم نور میگیرد کتب 2365
- How do I resemble sorcerers, O polluted one?—for the (Revealed) Books are receiving light from my spirit.
-
چون تو با پر هوا بر میپری ** لاجرم بر من گمان آن میبری
- Since thou art soaring on the wings of sensuality, inevitably thou bearest (in thy heart) that (ill) thought against me.”
-
هر کرا افعال دام و دد بود ** بر کریمانش گمان بد بود
- Every one whose actions are those of wild beasts hath ill thoughts against the noble.
-
چون تو جزو عالمی هر چون بوی ** کل را بر وصف خود بینی سوی
- Since thou art a part of the world, howsoever thou art thou deemest all to be of the same description as thyself, misguided man.
-
گر تو برگردی و بر گردد سرت ** خانه را گردنده بیند منظرت
- If thou whirl round and thy head whirl round, thy (organ of) sight sees the house whirling round;
-
ور تو در کشتی روی بر یم روان ** ساحل یم را همی بینی دوان 2370
- And if thou embark in a ship moving on the sea, thou deemest the seashore to be running (along).
-
گر تو باشی تنگدل از ملحمه ** تنگ بینی جمله دنیا را همه
- If thou art narrow (oppressed) at heart from (being engaged in) combat, thou deemest the whole atmosphere of the world to be narrow;
-
ور تو خوش باشی به کام دوستان ** این جهان بنمایدت چون گلستان
- And if thou art happy as thy friends would desire, this world seems to thee like a garden of roses.
-
ای بسا کس رفته تا شام و عراق ** او ندیده هیچ جز کفر و نفاق
- How many a one has gone as far as Syria and ‘Iráq and has seen nothing but unbelief and hypocrisy;
-
وی بسا کس رفته تا هند و هری ** او ندیده جز مگر بیع و شری
- And how many a one has gone as far as India and Hirá (Herát) and seen nothing but selling and buying;