-
جان کم است آن صورت با تاب را ** رو بجو آن گوهر کمیاب را
- O parlak resmin yalnız canı noksan. Yürü, o nadir bulunur cevheri ara;
-
شد سر شیران عالم جمله پست ** چون سگ اصحاب را دادند دست
- Eshab-ı Kehf’in köpeğine el verilince, dünyadaki bütün aslanların başları alçaldı.
-
چه زیان استش از آن نقش نفور ** چون که جانش غرق شد در بحر نور
- Canı, nur denizinde gark olduktan sonra ona, kötü ve çirkin suretin ne ziyanı var?
-
وصف صورت نیست اندر خامهها ** عالم و عادل بود در نامهها
- Kalemler sureti övmezler. Kitaplara da adamın suretine ait vasıflar değil, “âlim, adalet sahibi” gibi zatına ait vasıflar yazılır.
-
عالم و عادل همه معنی است بس ** کش نیابی در مکان و پیش و پس 1025
- Bilgi ve adalet sahibi… Hep manadır, onları önde, artta, bir yerde bulamazsın,
-
میزند بر تن ز سوی لامکان ** مینگنجد در فلک خورشید جان
- Zata ait sıfatlar Lâmekân elinden cana şûle vermektedir, can güneşi, göklere sığamaz” dedi.
-
ذکر دانش خرگوش و بیان فضیلت و منافع دانستن
- Tavşanın bilgisi, bilginin fazileti ve faydaları
-
این سخن پایان ندارد هوش دار ** گوش سوی قصهی خرگوش دار
- Bu sözün sonu yoktur. Kulak ver, tavşan hikâyesini anla!
-
گوش خر بفروش و دیگر گوش خر ** کاین سخن را در نیابد گوش خر
- Eşekkulağını sat, başka bir kulak al ki bu sözü eşekkulağı anlayamaz!
-
رو تو روبه بازی خرگوش بین ** مکر و شیر اندازی خرگوش بین
- Yürü, tavşanın tilki gibi kurnazlığına bak, onun düşüncesini ve aslanı mağlup edişini gör!
-
خاتم ملک سلیمان است علم ** جمله عالم صورت و جان است علم 1030
- Bilgi, Süleyman mülkünün hâtemidir; bütün âlem cesettir, ilim candır.
-
آدمی را زین هنر بیچاره گشت ** خلق دریاها و خلق کوه و دشت
- Bu hüner yüzünden denizlerin, dağların, ovaların mahlûkatı, insanoğluna karşı âciz kalmıştır.
-
زو پلنگ و شیر ترسان همچو موش ** زو نهنگ و بحر در صفرا و جوش
- O yüzden kaplan, aslan; fare gibi korkmaktadır. O yüzden ovada, dağda bütün vahşi hayvanlar gizlenmişlerdir.
-
زو پری و دیو ساحلها گرفت ** هر یکی در جای پنهان جا گرفت
- O yüzden periler, şeytanlar, kenarı boylamışlar, her biri gizli bir yerde mekân tutmuşlardır.
-
آدمی را دشمن پنهان بسی است ** آدمی با حذر عاقل کسی است
- İnsanoğlunun gizli düşmanı çoktur. İhtiyata riayet eden kişi, akıllıdır.
-
خلق پنهان زشتشان و خوبشان ** میزند در دل بهر دم کوبشان 1035
- Bizden gizli; güzel, çirkin, nice mahlûkat vardır ki onlar, daima gönül kapısının çalıp dururlar.
-
بهر غسل ار در روی در جویبار ** بر تو آسیبی زند در آب خار
- Yıkanmak için dereye girince derenin dibindeki diken sana zarar verir;
-
گر چه پنهان خار در آب است پست ** چون که در تو میخلد دانی که هست
- Gerçi diken suyun dibinde gizlidir, fakat sana batınca mevcudiyetini anlarsın.
-
خار خار وحیها و وسوسه ** از هزاران کس بود نی یک کسه
- Vahiy ve vesveselerin ıstırapları, binlerce kişiden gelir, bir kişiden değil.
-
باش تا حسهای تو مبدل شود ** تا ببینیشان و مشکل حل شود
- Şüphe ediyorsan sabret, duyguların değişince onları görürsün, müşkül hallolur;
-
تا سخنهای کیان رد کردهای ** تا کیان را سرور خود کردهای 1040
- O vakit kimlerin sözlerini reddetmişsin, kimleri kendine ulu eylemişsin, görürsün.
-
باز طلبیدن نخجیران از خرگوش سر اندیشهی او را
- Av hayvanlarının tekrar tavşanın sırrını ve düşüncesini araştırmaları
-
بعد از آن گفتند کای خرگوش چست ** در میان آر آن چه در ادراک تست
- Ondan sonra dediler ki: “Ey çevik tavşan! Aklındakini meydana çıkar!
-
ای که با شیری تو در پیچیدهای ** باز گو رایی که اندیشیدهای
- Ey bir aslanla pençeleşen, kavgaya girişen, düşündüğün şeyi söyle!
-
مشورت ادراک و هشیاری دهد ** عقلها مر عقل را یاری دهد
- Danışmak, insana anlayış ve akıl verir; akıllar da akıllara yardım eder.
-
گفت پیغمبر بکن ای رایزن ** مشورت کالمستشار موتمن
- Peygamber “ Ey tedbir sahibi, danış ki kendisiyle danışılan kişi emindir” dedi.
-
منع کردن خرگوش راز را از ایشان
- Tavşanın, sırrını onlardan gizlemesi
-
گفت هر رازی نشاید باز گفت ** جفت طاق آید گهی گه طاق جفت 1045
- Tavşan, “Her sır söylenemez, gâh çift dersin, tek olur; gâh tek dersin, çift çıkar!