منبع حکمت شود حکمت طلب ** فارغ آید او ز تحصیل و سبب‌‌

لوح حافظ لوح محفوظی شود ** عقل او از روح محظوظی شود

چون معلم بود عقلش ز ابتدا ** بعد از این شد عقل شاگردی و را 1065

عقل چون جبریل گوید احمدا ** گر یکی گامی نهم سوزد مرا

تو مرا بگذار زین پس پیش ران ** حد من این بود ای سلطان جان‌‌

هر که ماند از کاهلی بی‌‌شکر و صبر ** او همین داند که گیرد پای جبر

هر که جبر آورد خود رنجور کرد ** تا همان رنجوری‌‌اش در گور کرد

گفت پیغمبر که رنجوری به لاغ ** رنج آرد تا بمیرد چون چراغ‌‌ 1070

جبر چه بود بستن اشکسته را ** یا بپیوستن رگی بگسسته را

چون در این ره پای خود نشکسته‌‌ای ** بر که می‌‌خندی چه پا را بسته‌‌ای‌‌

و آن که پایش در ره کوشش شکست ** در رسید او را براق و بر نشست‌‌

حامل دین بود او محمول شد ** قابل فرمان بد او مقبول شد

تا کنون فرمان پذیرفتی ز شاه ** بعد از این فرمان رساند بر سپاه‌‌ 1075

تا کنون اختر اثر کردی در او ** بعد از این باشد امیر اختر او

گر ترا اشکال آید در نظر ** پس تو شک داری در انشق القمر

تازه کن ایمان نه از گفت زبان ** ای هوا را تازه کرده در نهان‌‌

تا هوا تازه ست ایمان تازه نیست ** کاین هوا جز قفل آن دروازه نیست‌‌

کرده‌‌ای تاویل حرف بکر را ** خویش را تاویل کن نی ذکر را 1080

بر هوا تاویل قرآن می‌‌کنی ** پست و کژ شد از تو معنی سنی‌‌

زیافت تاویل رکیک مگس‌‌

آن مگس بر برگ کاه و بول خر ** همچو کشتی‌‌بان همی‌‌افراشت سر

گفت من دریا و کشتی خوانده‌‌ام ** مدتی در فکر آن می‌‌مانده‌‌ام‌‌

اینک این دریا و این کشتی و من ** مرد کشتیبان و اهل و رایزن‌‌

بر سر دریا همی‌‌راند او عمد ** می‌‌نمودش آن قدر بیرون ز حد 1085

بود بی‌‌حد آن چمین نسبت بدو ** آن نظر که بیند آن را راست کو

عالمش چندان بود کش بینش است ** چشم چندین بحر هم چندینش است‌‌