پس ترا هر لحظه مرگ و رجعتی است ** مصطفی فرمود دنیا ساعتی است‌‌

Şu halde sen her göz açıp kapamada ölüyor, diriliyorsun. Mustafa “dünya bir andan ibarettir” buyurdu.

فکر ما تیری است از هو در هوا ** در هوا کی پاید آید تا خدا

Bizim fikrimiz havada bir oktur. Havada nasıl durur? Tanrı’ya gelir.

هر نفس نو می‌‌شود دنیا و ما ** بی‌‌خبر از نو شدن اندر بقا

Her nefeste dünya yenilenir. Fakat biz, dünyayı öylece durur gördüğümüzden bu yenilenmeden haberdar değiliz.

عمر همچون جوی نو نو می‌‌رسد ** مستمری می‌‌نماید در جسد 1145

Ömür su gibi yeniden yeniye akıp gider. Fakat cesette bir daimîlik gösterir.

آن ز تیری مستمر شکل آمده ست ** چون شرر کش تیز جنبانی به دست‌‌

Elinde hızlı hızlı oynattığın ucu ateşli bir sopa nasıl upuzun ve tek bir ateş hattı gibi görünürse ömür de pek çabuk akıp geçtiğinden daimî bir şekilde görünür.

شاخ آتش را بجنبانی به ساز ** در نظر آتش نماید بس دراز

Ateşli çöpü sallasan ateş gözüne upuzun görünür.

این درازی مدت از تیزی صنع ** می‌‌نماید سرعت انگیزی صنع‌‌

Bu ömür uzunluğunu da Tanrı’nın tez tez halk etmesindendir. Tanrı’nın yeniden yeniye ve süratle halk etmesi, ömrü öyle uzun e daimî gösterir.

طالب این سر اگر علامه‌‌ای است ** نک حسام الدین که سامی نامه‌‌ای است‌‌

Bu sırrı bilmek isteyen, pek büyük ve derin bir âlim bile olsa (kendiliğinden bilemez, ona de ki: işte Husâmeddin buracıktadır. O yüce bir kitaptır ondan öğren)

رسیدن خرگوش به شیر و خشم شیر بر وی‌‌

Tavşanın aslan huzuruna gelmesi, aslanın ona kızması

شیر اندر آتش و در خشم و شور ** دید کان خرگوش می‌‌آید ز دور 1150

Aslanın kızgınlığı arttı, titizlendi. Baktı ki tavşan, uzaktan geliyor.

می‌‌دود بی‌‌دهشت و گستاخ او ** خشمگین و تند و تیز و ترش رو

Korkusuz ve çalımlı bir tavırla hiddetli, titiz, kızgın, suratı asık bir halde koşmakta.

کز شکسته آمدن تهمت بود ** وز دلیری دفع هر ریبت بود

Çünkü müteessir ve zebun bir halde gelişten suçluluk anlaşılır. Ama cesurluk her türlü şüpheyi giderir.

چون رسید او پیشتر نزدیک صف ** بانگ بر زد شیرهای ای ناخلف‌‌

Aslanın hizasına yaklaşıp ilerleyince aslan bağırdı: “Bire adam evlâdı olmayan!

من که گاوان را ز هم بدریده‌‌ام ** من که گوش پیل نر مالیده‌‌ام‌‌

Ben ki filleri parça parça etmişim; ben ki erkek aslanların kulağını burmuşum;

نیم خرگوشی که باشد که چنین ** امر ما را افکند او بر زمین‌‌ 1155

Bir tavşan parçası kim oluyor ki böyle benim emrimi ayakaltına atsın!

ترک خواب غفلت خرگوش کن ** غره‌‌ی این شیر ای خر گوش کن‌‌

Tavşan uykusunu ve gafletini bırak; ey eşek, bu aslanın kükreyişini dinle!”

عذر گفتن خرگوش‌‌

Tavşanın mazeretini söylemesi ve aslana yaltaklanması

گفت خرگوش الامان عذریم هست ** گر دهد عفو خداوندیت دست‌‌

Tavşan dedi ki: “Eğer efendimiz affederlerse aman dileyeceğim, mazeretim var.”

گفت چه عذر ای قصور ابلهان ** این زمان آیند در پیش شهان‌‌

Aslan “Ey ahmaklardan arta kalan, bu ne biçim özür? Padişahlar huzuruna bu zaman mı gelinir?

مرغ بی‌‌وقتی سرت باید برید ** عذر احمق را نمی شاید شنید

Sen vakitsiz öten horozsun başını kesmeli. Ahmağın mazereti dinlenmez.

عذر احمق بدتر از جرمش بود ** عذر نادان زهر هر دانش بود 1160

Ahmağın özrü kabahatinden beter olur. Cahilin özrü her ilmin zehridir.

عذرت ای خرگوش از دانش تهی ** من چه خرگوشم که در گوشم نهی‌‌

Ey tavşan! Senin özründe bilgi yok. Ben tavşan değilim ki kulağıma sokasın” dedi.

گفت ای شه ناکسی را کس شمار ** عذر استم دیده‌‌ای را گوش دار

Tavşan “Padişahım, adam olmayanı da adam sırasına koy; zulüm görenin mazeretine kulak ver!

خاص از بهر زکات جاه خود ** گمرهی را تو مران از راه خود

Hele mevkiinin sadakası olarak yolunu şaşıranı kendi yolundan sürme!

بحر کاو آبی به هر جو می‌‌دهد ** هر خسی را بر سر و رو می‌‌نهد

Bütün ırmaklara su veren deniz bile her çöpü başının üstünde taşır.

کم نخواهد گشت دریا زین کرم ** از کرم دریا نگردد بیش و کم‌‌ 1165

Deniz, bu kereminden dolayı eksilmez; ihsanı yüzünden aşağılaşmaz” dedi.

گفت دارم من کرم بر جای او ** جامه‌‌ی هر کس برم بالای او

Aslan dedi ki: “Ben yerinde ve lâyık olana kerem ve ihsanda bulunurum; herkesin elbisesini boyuna göre biçerim.”