English    Türkçe    فارسی   

1
1526-1550

  • گر ترش رو بودن آمد شکر و بس ** پس چو سرکه شکر گویی نیست کس‌‌
  • Şükretmek surat ekşitmeden ibaretse sirke gibi şükreden hiç kimse yok!

  • سرکه را گر راه باید در جگر ** گو بشو سرکنگبین او از شکر
  • Sirke, ciğere gitmek için yol arıyorsa ona “şekerle karış da sirkengübin ol” de!

  • معنی اندر شعر جز با خبط نیست ** چون قلاسنگ است اندر ضبط نیست‌‌
  • Manayı şiire sıkıştırmaya çalışmak, hapsolmakla müsavi, ondan gayrı bir şey değil. Şiirde mana, sapan gibi… istenen yere gitmesine imkan yok.

  • در معنی آن که من أراد أن یجلس مع الله فلیجلس مع أهل التصوف‌‌
  • “ Tanrı ile oturmak dileyen tasavvuf ehliyle otursun “ sözünün manası

  • آن رسول از خود بشد زین یک دو جام ** نه رسالت یاد ماندش نه پیام‌‌
  • Elçi, bu bir iki kadehle kendinden geçti; hatırında ne elçilik kaldı, ne getirdiği haber!

  • واله اندر قدرت الله شد ** آن رسول اینجا رسید و شاه شد 1530
  • Tanrı kudretine hayran olup kaldı; makam erişip sultan oldu.

  • سیل چون آمد به دریا بحر گشت ** دانه چون آمد به مزرع گشت کشت‌‌
  • Sel denize kavuştu deniz oldu. Tane ekinliğe vardı, ekin oldu.

  • چون تعلق یافت نان با بو البشر ** نان مرده زنده گشت و با خبر
  • Ekmek Âdem Atanın vücuduna karıştı, ölü iken dirildi, haberdar oldu.

  • موم و هیزم چون فدای نار شد ** ذات ظلمانی او انوار شد
  • Mum ve odun, ateşe can verip yanınca nursuz vücutları nurlandı.

  • سنگ سرمه چون که شد در دیده‌‌گان ** گشت بینایی شد آن جا دیدبان‌‌
  • Sürme taşı, (dövülüp) gözlere çekilince iyi görmeye sebep oldu, gözcü kesildi.

  • ای خنک آن مرد کز خود رسته شد ** در وجود زنده‌‌ای پیوسته شد 1535
  • Ne mutlu o adama kendisinden kurtulmuş, diriye ulaşmıştır!

  • وای آن زنده که با مرده نشست ** مرده گشت و زندگی از وی بجست‌‌
  • Yazık o diriye ki ölü ile oturmuş, ölmüş; hayatını kaybetmiştir!

  • چون تو در قرآن حق بگریختی ** با روان انبیا آمیختی‌‌
  • Tanrı Kur’an’ına kaçar, sığınırsan Peygamberlerin ruhlarına karışırsın.

  • هست قرآن حالهای انبیا ** ماهیان بحر پاک کبریا
  • Kur’an; Peygamberlerin, Tanrı’nın temiz ululuk denizindeki balıkların halleridir.

  • ور بخوانی و نه‌‌ای قرآن پذیر ** انبیا و اولیا را دیده گیر
  • Fakat okur da dediğini tutmazsan farzet ki peygamberleri, velileri görmüşsün (inanmadıktan onlara uymadıktan sonra ne fayda !).

  • ور پذیرایی چو بر خوانی قصص ** مرغ جانت تنگ آید در قفص‌‌ 1540
  • Kur’an’ın hükümlerini tutar, kıssalarından hisse alırsan can kuşuna ten kafesi dar gelir.

  • مرغ کاو اندر قفس زندانی است ** می‌‌نجوید رستن از نادانی است‌‌
  • Kafeste mahpus olan kuşun kurtulmak istememesi cahilliktendir.

  • روحهایی کز قفسها رسته‌‌اند ** انبیای رهبر شایسته‌‌اند
  • Kafeslerden kurtulan ruhlar, Tanrı’ya lâyık ve halka rehber olan peygamberlerdir.

  • از برون آوازشان آید ز دین ** که ره رستن ترا این است این‌‌
  • Onların sesleri, kafeslerin dışından ve din makamından gelir: “Sana kurtuluş yolu ancak budur, bu!

  • ما به دین رستیم زین ننگین قفس ** جز که این ره نیست چاره‌‌ی این قفس‌‌
  • Biz bu daracık kafesten bununla kurtulduk. Bu kafesten kurtulmanın bundan başka çaresi yok!

  • خویش را رنجور سازی زار زار ** تا ترا بیرون کنند از اشتهار 1545
  • Kazandığın şöhretten kurtulman için inleyip duran bir hasta haline gir!

  • که اشتهار خلق بند محکم است ** در ره این از بند آهن کی کم است‌‌
  • Zaten halk arasında meşhur olmak, sağlam bir bağdır. Bu bağ bu yolda demir bir bağdan aşağı mıdır ki?”

  • قصه‌‌ی بازرگان که طوطی محبوس او او را پیغام داد به طوطیان هندوستان هنگام رفتن به تجارت‌‌
  • Bir tâcirin ticaret için Hindistan’a gitmesi ve mahpus dudusunun, onunla Hindistan dudularına haber yollaması

  • بود بازرگانی او را طوطیی ** در قفس محبوس زیبا طوطیی‌‌
  • Bir tacirin bir dudusu vardı, kafeste hapsedilmiş, güzel bir duduydu.

  • چون که بازرگان سفر را ساز کرد ** سوی هندستان شدن آغاز کرد
  • Tacir, Hindistan’a gitmek üzere yol hazırlığına başladı.

  • هر غلام و هر کنیزک را ز جود ** گفت بهر تو چه آرم گوی زود
  • Kerem ve ihsan dolayısıyla, kölelerinin, cariyeciklerinin her birine “Çabuk söyle, sana Hindistan’dan ne getireyim?” dedi.

  • هر یکی از وی مرادی خواست کرد ** جمله را وعده بداد آن نیک مرد 1550
  • Her birisi ondan bir şey diledi. O iyi adam hepsine, istediklerini getireceğini vadetti.