ای عجب آن عهد و آن سوگند کو ** وعده‌‌های آن لب چون قند کو

گر فراق بنده از بد بندهگی است ** چون تو با بدبندگی پس فرق چیس

ای بدی که تو کنی در خشم و جنگ ** با طرب تر از سماع و بانگ چنگ‌‌ 1565

ای جفای تو ز دولت خوبتر ** و انتقام تو ز جان محبوبتر

نار تو این است نورت چون بود ** ماتم این تا خود که سورت چون بود

از حلاوتها که دارد جور تو ** وز لطافت کس نیابد غور تو

نالم و ترسم که او باور کند ** وز کرم آن جور را کمتر کند

عاشقم بر قهر و بر لطفش به جد ** بو العجب من عاشق این هر دو ضد 1570

و الله ار زین خار در بستان شوم ** همچو بلبل زین سبب نالان شوم‌‌

این عجب بلبل که بگشاید دهان ** تا خورد او خار را با گلستان‌‌

این چه بلبل این نهنگ آتشی است ** جمله ناخوشها ز عشق او را خوشی است‌‌

عاشق کل است و خود کل است او ** عاشق خویش است و عشق خویش جو

صفت اجنحه‌‌ی طیور عقول الهی‌‌

قصه‌‌ی طوطی جان زین سان بود ** کو کسی کو محرم مرغان بود 1575

کو یکی مرغی ضعیفی بی‌‌گناه ** و اندرون او سلیمان با سپاه‌‌

چون بنالد زار بی‌‌شکر و گله ** افتد اندر هفت گردون غلغله‌‌

هر دمش صد نامه صد پیک از خدا ** یا ربی زو شصت لبیک از خدا

زلت او به ز طاعت نزد حق ** پیش کفرش جمله ایمانها خلق‌‌

هر دمی او را یکی معراج خاص ** بر سر تاجش نهد صد تاج خاص‌‌ 1580

صورتش بر خاک و جان بر لامکان ** لامکانی فوق وهم سالکان‌‌

لامکانی نه که در فهم آیدت ** هر دمی در وی خیالی زایدت‌‌

بل مکان و لامکان در حکم او ** همچو در حکم بهشتی چارجو

شرح این کوته کن و رخ زین بتاب ** دم مزن و الله اعلم بالصواب‌‌

باز می‌‌گردیم ما ای دوستان ** سوی مرغ و تاجر و هندوستان‌‌ 1585

مرد بازرگان پذیرفت این پیام ** کاو رساند سوی جنس از وی سلام‌‌

دیدن خواجه طوطیان هندوستان را در دشت و پیغام رسانیدن از آن طوطی‌‌

چون که تا اقصای هندوستان رسید ** در بیابان طوطی چندی بدید