حرف و صوت و گفت را بر هم زنم ** تا که بی‌‌این هر سه با تو دم زنم‌‌

حرف و صوت و گفت را بر هم زنم ** تا که بی‌‌این هر سه با تو دم زنم‌‌ 1730

Harfi, sesi, sözü birbirine vurup parçalayayım da seninle bu üçü de olmaksızın konuşayım!

آن دمی کز آدمش کردم نهان ** با تو گویم ای تو اسرار جهان‌‌

Âdem’den bile gizlediğim sırrı, ey cihanın esrarı olan sevgili, sana söyleyeyim.

آن دمی را که نگفتم با خلیل ** و آن غمی را که نداند جبرئیل‌‌

Halil’e bile söylemediğim sırrı, Cebrail’in bile bilmediği gamı,

آن دمی کز وی مسیحا دم نزد ** حق ز غیرت نیز بی‌‌ما هم نزد

Mesih’in bile dem vurmadığı, hatta Tanrı’nın bile kıskanıp biz olmadıkça kimseye açmadığı sırrı sana açayım.”

ما چه باشد در لغت اثبات و نفی ** من نه اثباتم منم بی‌‌ذات و نفی‌‌

Biz (mâ) kelimesi, lûgatte nasıl bir kelimedir? İspata ve nefye delalet eden bir kelime. Hâlbuki ben ispat değilim; zatım, varlığım yoktur ki ispat edilebilsin. (Varlığım olmadığından ) Nefiy de değilim (yokun varlığı nefiy de edilemez, esasen olmadığı için yoktur da denemez).

من کسی در ناکسی دریافتم ** پس کسی در ناکسی دربافتم‌‌ 1735

Ben varlığı yoklukta buldum, onun için varlığı yokluğa feda ettim.

جمله شاهان بنده‌‌ی بنده‌‌ی خودند ** جمله خلقان مرده‌‌ی مرده‌‌ی خودند

Padişahların hepsi kendilerine karşı alçalana alçalırlar. Bütün hak, kendisine sarhoş olanın sarhoşudur.

جمله شاهان پست، پست خویش را ** جمله خلقان مست، مست خویش را

Padişahlar, kendilerine kul olana kul olurlar. Halk umumiyetle kendi yolunda ölenin yolunda ölür.

می‌‌شود صیاد، مرغان را شکار ** تا کند ناگاه ایشان را شکار

Avcı onları ansızın avlamak için kuşlara av olmaktadır.

بی‌‌دلان را دلبران جسته به جان ** جمله معشوقان شکار عاشقان‌‌

Dilberler; âşıkları, canla, başla ararlar. Bütün maşuklar âşıklara avlanmışlardır.

هر که عاشق دیدی‌‌اش معشوق دان ** کو به نسبت هست هم این و هم آن‌‌ 1740

Kimi âşık görürsen bil ki mâşuktur. Çünkü o, âşık olmakla beraber mâşuk tarafından sevildiği cihette mâşuktur da.

تشنگان گر آب جویند از جهان ** آب جوید هم به عالم تشنگان‌‌

Susuzlar âlemde su ararlar, fakat su da cihanda susuzları arar.

چون که عاشق اوست تو خاموش باش ** او چو گوشت می‌‌کشد تو گوش باش‌‌

Mademki âşık odur, sen sus artık. Madem ki o, kulağını çekmekte, sen tamamıyla kulak kesil!

بند کن چون سیل سیلانی کند ** ور نه رسوایی و ویرانی کند

Sel akmaya başlar başlamaz önünü kes, yolunu bağla. Yoksa âlemi perişan ve harap eder, her tarafı yıkar.

من چه غم دارم که ویرانی بود ** زیر ویران گنج سلطانی بود

Fakat harap olmaktan niye gamlanayım? Harabenin altında padişah hazinesi var!

غرق حق خواهد که باشد غرق‌‌تر ** همچو موج بحر جان زیر و زبر 1745

Hakka dalan kişi daha ziyade dalmak, can denizinin dalgası altüst olmak ister.

زیر دریا خوشتر آید یا زبر ** تیر او دل کش تر آید یا سپر

Denizin altı mı daha hoştur, yoksa üstü mü? Onun oku mu daha ziyade gönül çekici ve güzeldir, o oka karşı siper tutmak mı?

پاره کرده‌‌ی وسوسه باشی دلا ** گر طرب را باز دانی از بلا

Şu halde ey gönül! Neşe ve sefayı cefa ve belâdan ayırt edersen vesveseye zebun olmuş olursun.

گر مرادت را مذاق شکر است ** بی‌‌مرادی نه مراد دل بر است‌‌

Tutalım ki senin isteğinde şeker tadı var; sevgilinin isteği, isteksizlik murat ve maksadı terk etme değil mi?

هر ستاره‌‌ش خونبهای صد هلال ** خون عالم ریختن او را حلال‌‌

Onun her bir yıldızı yüzlerce hilâlin kan diyetidir. Ona, âlemin kanını dökmek helâldir!

ما بها و خونبها را یافتیم ** جانب جان باختن بشتافتیم‌‌ 1750

Biz değeri de bulduk kan diyetini de. Ve o yüzden can vermeye koştuk.

ای حیات عاشقان در مردگی ** دل نیابی جز که در دل بردگی‌‌

Ey âşık! Âşıkların hayatı ölümledir. Gönlü gönül vermeden başka bir suretle bulamazsın.

من دلش جسته به صد ناز و دلال ** او بهانه کرده با من از ملال‌‌

Yüzlerce nâz ü işveyle gönlünü almak istedim; sevgili bana istiğna yüzünü gösterdi, bahaneler etti.

گفتم آخر غرق تست این عقل و جان ** گفت رو رو بر من این افسون مخوان‌‌

“Bu akıl, bu can, senin aşkına gark olmuş değil mi ki?” dedim, dedi ki: “Git, git; bana bu efsunu okuma!

من ندانم آن چه اندیشیده‌‌ای ** ای دو دیده دوست را چون دیده‌‌ای‌‌

Ben, senin ne düşündüğünü bilmez miyim? Ey iki gören! Sen, sevgiliyi nasıl gördün; buna imkân mı var?