وعده‌‌ها باشد حقیقی دل پذیر ** وعده‌‌ها باشد مجازی تاسه‌‌گیر

وعده‌‌ها باشد حقیقی دل پذیر ** وعده‌‌ها باشد مجازی تاسه‌‌گیر 180

Hakiki olan vaatleri gönül kabul eder, içten gelmeyen vaatler ise insanı ıstıraba sokar.

وعده‌‌ی اهل کرم گنج روان ** وعده‌‌ی نااهل شد رنج روان‌‌

Kerem ehlinin vaatleri akıp duran, eseri daima görünen hazinedir. Ehil olmayanların, kerem sahibi bulunmayanların vaatleri ise gönül azabıdır.

دریافتن آن ولی رنج را و عرض کردن رنج او را پیش پادشاه

O velinin, halayığın hastalığını anlaması ve padişaha arz etmesi

بعد از آن برخاست و عزم شاه کرد ** شاه را ز ان شمه‌‌ای آگاه کرد

Ondan sonra hekim, kalkıp padişahın huzuruna gitti, padişahı bu meseleden birazcık haberdar etti.

گفت تدبیر آن بود کان مرد را ** حاضر آریم از پی این درد را

Dedi ki: “Çare şundan ibaret: bu derdin iyileşmesi için o adamı getirelim.

مرد زرگر را بخوان ز ان شهر دور ** با زر و خلعت بده او را غرور

Kuyumcuyu o uzak şehirden çağır, onu altınla, elbise ile aldat.”

فرستادن پادشاه رسولان به سمرقند به آوردن زرگر

Padişahın, kuyumcuyu getirmek üzere Semerkand’a elçiler yollaması

شه فرستاد آن طرف یک دو رسول ** حاذقان و کافیان بس عدول‌‌ 185

Padişah, hekimden bu sözü duyunca nasihatini, candan gönülden kabul etti. O tarafa ehliyetli, kifayetli, âdil bir iki kişiyi elçi olarak gönderdi.

تا سمرقند آمدند آن دو امیر ** پیش آن زرگر ز شاهنشه بشیر

O iki bey, kuyumcuya padişahtan muştucu olarak Semerkand’a kadar geldiler.

کای لطیف استاد کامل معرفت ** فاش اندر شهرها از تو صفت‌‌

Dediler ki: “Ey lütuf sahibi üstat, ey marifette kâmil kişi! Öğülmen şehirlere yayılmıştır.

نک فلان شه از برای زرگری ** اختیارت کرد زیرا مهتری‌‌

İşte filân padişah, kuyumcubaşılık için seni seçti. Zira (bu işte) pek büyüksün, pek kâmilsin.

اینک این خلعت بگیر و زر و سیم ** چون بیایی خاص باشی و ندیم‌‌

Şimdicek şu elbiseyi, altın ve gümüşü al da gelince de padişahın havassından ve nedimlerinden olursun.”

مرد مال و خلعت بسیار دید ** غره شد از شهر و فرزندان برید 190

Adam; çok malı, çok parayı görünce gururlandı, şehirden çoluk çocuktan ayrıldı.

اندر آمد شادمان در راه مرد ** بی‌‌خبر کان شاه قصد جانش کرد

Adam, neşeli bir halde yola düştü. Haberi yoktu ki padişah canına kastetmişti.

اسب تازی بر نشست و شاد تاخت ** خونبهای خویش را خلعت شناخت‌‌

Arap atına binip sevinçle koşturdu, kendi kanının diyetini elbise sandı!

ای شده اندر سفر با صد رضا ** خود به پای خویش تا سوء القضا

Ey yüzlerce razılıkla sefere düşen ve bizzat kendi ayağı ile kötü bir kazaya giden!

در خیالش ملک و عز و مهتری ** گفت عزرائیل رو آری بری‌‌

Hayalinde mülk, şeref ve ululuk. Fakat Azrail “Git, evet, muradına erişirsin” demekte!

چون رسید از راه آن مرد غریب ** اندر آوردش به پیش شه طبیب‌‌ 195

O garip kişi yoldan gelince, hekim, onu padişahın huzuruna götürdü;

سوی شاهنشاه بردندش به ناز ** تا بسوزد بر سر شمع طراز

Güzellik mumunun başı ucunda yakılması için onu, padişahın yanına izzet ve ikramla iletti.

شاه دید او را بسی تعظیم کرد ** مخزن زر را بدو تسلیم کرد

Padişah, onu görünce pek ağırladı, altın hazinesini ona teslim etti.

پس حکیمش گفت کای سلطان مه ** آن کنیزک را بدین خواجه بده‌‌

Sonra hekim dedi ki: “Ey büyük sultan o cariyeciği bu tacire ver

تا کنیزک در وصالش خوش شود ** آب وصلش دفع آن آتش شود

Ki visali ile iyileşsin, visalinin suyu o ateşi gidersin.”

شه بدو بخشید آن مه روی را ** جفت کرد آن هر دو صحبت جوی را 200

Padişah, o ay yüzlüyü kuyumcuya bahşetti, o iki sohbet müştakını birbirine çift etti.

مدت شش ماه می‌‌راندند کام ** تا به صحت آمد آن دختر تمام‌‌

Altı ay kadar murat alıp murat verdiler. Bu suretle o kız da tamamen iyileşti.

بعد از آن از بهر او شربت بساخت ** تا بخورد و پیش دختر می‌‌گداخت‌‌

Ondan sonra hekim, kuyumcuya bir şerbet yaptı, kuyumcu içti, kızın karşısında erimeye başladı.

چون ز رنجوری جمال او نماند ** جان دختر در وبال او نماند

Hastalık yüzünden kuyumcunun güzelliği kalmayınca kızın canı, onun derdinden azat oldu, ondan vazgeçti.

چون که زشت و ناخوش و رخ زرد شد ** اندک اندک در دل او سرد شد

Kuyumcu, çirkinleşip hastalanınca, yüzü sararıp solunca kızın gönlü de yavaş yavaş ondan soğudu.