بشنو این پند از حکیم غزنوی ** تا بیابی در تن کهنه نوی‌‌

بشنو این پند از حکیم غزنوی ** تا بیابی در تن کهنه نوی‌‌ 1905

Hakîm-i Gaznevî’nin şu nasihatini dinle de eski vücudunda bir yenilik bul:

ناز را رویی بباید همچو ورد ** چون نداری گرد بد خویی مگرد

“Naz için gül gibi bir yüz gerek. Öyle bir yüzün yoksa kötü huyun etrafında dönüp dolaşma, nazlanma!

زشت باشد روی نازیبا و ناز ** سخت باشد چشم نابینا و درد

Çirkin ve sarı bir yüzün nazı da çirkindir. Gözün hem kör, hem de hastalıklı oluşu müşküldür.

پیش یوسف نازش و خوبی مکن ** جز نیاز و آه یعقوبی مکن‌‌

Yusuf’a karşı nazlanma, güzellik iddia etme! Yakub’casına niyaz etmek ve ah eylemekten başka bir şey yapma!

معنی مردن ز طوطی بد نیاز ** در نیاز و فقر خود را مرده ساز

Dudunun ölümünün manası niyazdı. Sen de niyaz ve yoksullukta kendini ölü yap!

تا دم عیسی ترا زنده کند ** همچو خویشت خوب و فرخنده کند 1910

İsa’nın nefesi seni diriltsin, kendisi gibi güzel ve mutlu bir hale getirsin!

از بهاران کی شود سر سبز سنگ ** خاک شو تا گل برویی رنگ رنگ‌‌

Baharların tesiriyle taş yeşerir mi? Toprak ol ki renk renk çiçekler bitiresin.

سالها تو سنگ بودی دل خراش ** آزمون را یک زمانی خاک باش‌‌

Yıllarca gönüller yırtan, kalplere elem veren taş oldun; bir tecrübe et, bir zaman da toprak ol!

داستان پیر چنگی که در عهد عمر از بهر خدا روز بی‌‌نوایی چنگ زد میان گورستان‌‌

Tanrı razı olsun, Ömer zamanında yoksulluk gününde gidip mezarlıkta çenk çalan ihtiyar çalgıcının hikâyesi

آن شنیده ستی که در عهد عمر ** بود چنگی مطربی با کر و فر

(Bilmem) işittin mi? Ömer zamanında pek güzel, pek lâtif çenk çalan bir çalgıcı vardı.

بلبل از آواز او بی‌‌خود شدی ** یک طرب ز آواز خوبش صد شدی‌‌

Bülbül onun sesinden kendini kaybeder; bir namesini dinleyenlerin şevki, yüz misli artardı.

مجلس و مجمع دمش آراستی ** وز نوای او قیامت خاستی‌‌ 1915

Meclisleri, cemiyetleri, onun nağmeleri süsler; onun sesinden kıyametler kopardı.

همچو اسرافیل کاوازش به فن ** مردگان را جان در آرد در بدن‌‌

Sesi, İsrafil gibi mucizeler gösterir, ölülerin bedenlerine can bağışlardı.

یا رسیلی بود اسرافیل را ** کز سماعش پر برستی فیل را

Yahut İsrafil’e yardım ederdi; onun nağmelerini dinleyen fil bile kanatlanırdı.

سازد اسرافیل روزی ناله را ** جان دهد پوسیده‌‌ی صد ساله را

İsrafil, bir gün nağmesini düzer ve yüzlerce yıllık çürümüş ölüye can verir.

انبیا را در درون هم نغمه‌‌هاست ** طالبان را ز آن حیات بی‌‌بهاست‌‌

Peygamberlerin de içlerinde öyle nağmeler vardır ki o nağmelerde isteyenlere, değer biçilmez bir hayat erişir.

نشنود آن نغمه‌‌ها را گوش حس ** کز ستمها گوش حس باشد نجس‌‌ 1920

Fakat o nağmeleri his kulağı duymaz, çünkü his kulağı, kötülükler yüzünden pis bir haldedir.

نشنود نغمه‌‌ی پری را آدمی ** کاو بود ز اسرار پریان اعجمی‌‌

İnsanoğlu perinin nağmesini işitmez; çünkü perilerin sırlarına yabancıdır.

گر چه هم نغمه‌‌ی پری زین عالم است ** نغمه‌‌ی دل برتر از هر دو دم است‌‌

Gerçi perinin nağmesi de bu âlemdedir ama gönül nağmesi her iki sesten de yüksektir.

که پری و آدمی زندانی‌‌اند ** هر دو در زندان این نادانی‌‌اند

Zira peri de, insan da mahpustur; ikisi de bu bilgisizlik ve gaflet zindanındadır.

معشر الجن سوره‌‌ی رحمان بخوان ** تستطیعوا تنفذوا را باز دان‌‌

Rahman Suresinden “Yâ ma’şaralcinn” âyetini oku; “Tenfüzû testa’tîû “ nun mânasını iyice bil!

نغمه‌‌های اندرون اولیا ** اولا گوید که ای اجزای لا 1925

Velîlerin içi nağmeleri evvelâ der ki: “Ey yokluk âleminin cüzüler!

هین ز لای نفی سرها بر زنید ** این خیال و وهم یک سو افکنید

Kendinize gelin; nefis yokluğundan baş çıkaran; bu hayali, bu vehmi bir tarafa atın!

ای همه پوسیده در کون و فساد ** جان باقیتان نرویید و نزاد

Ey Kevn ü fesat âleminde tamamıyla çürümüş canlar! Ebedî canlarınız ne vücuda geldi, ne doğdu!”

گر بگویم شمه‌‌ای ز آن نغمه‌‌ها ** جانها سر بر زنند از دخمه‌‌ها

O nağmelerden pek az, pek cüzi bir miktarını söylesem canlar, mezar ve merkatlerinden başkaldırırlar.

گوش را نزدیک کن کان دور نیست ** لیک نقل آن به تو دستور نیست‌‌

Kulak ver! O nağmeler uzakta değil; fakat sana söylemeğe izin yok.