سوی خلقان صد اشارت می‌‌کنند ** و آن که گوش استش عبارت می‌‌کنند

سوی خلقان صد اشارت می‌‌کنند ** و آن که گوش استش عبارت می‌‌کنند 2015

Halka doğru yüz türlü işaretlerde bulunurlar, duyana söz söylerler.

با زبان سبز و با دست دراز ** از ضمیر خاک می‌‌گویند راز

Yeşil dilleriyle, uzun elleriyle toprağın içindeki sırları anlatırlar.

همچو بطان سر فرو برده به آب ** گشته طاوسان و بوده چون غراب‌‌

Kazlar gibi başlarını su içine çekmişler. Karga gibiyken tavus haline gelmişlerdir.

در زمستانشان اگر محبوس کرد ** آن غرابان را خدا طاوس کرد

Tanrı, onları kış vakti hapsetmişse de baharda o kargaları tavus haline getirir.

در زمستانشان اگر چه داد مرگ ** زنده‌‌شان کرد از بهار و داد برگ‌‌

Kışın onlara ölüm vermişse de bahar yüzünden yine diriltip yapraklandırır, yeşertir.

منکران گویند خود هست این قدیم ** این چرا بندیم بر رب کریم‌‌ 2020

Münkirler der ki: “Eskiden beri olagelmiş bir şey. Neden bunu kerem sahibi Tanrı’ya isnat edelim?”

کوری ایشان درون دوستان ** حق برویانید باغ و بوستان‌‌

Onların körlüğüne rağmen Tanrı, dostların gönüllerinde bağlar, bahçeler bitirmiştir.

هر گلی کاندر درون بویا بود ** آن گل از اسرار کل گویا بود

Gönülde kokan her gül, kül sırlarından bahisler açar.

بوی ایشان رغم انف منکران ** گرد عالم می‌‌رود پرده دران‌‌

Onların kokuları, münkirlerin burunlarını yere sürtmek için perdeleri yırtarak dünyanın etrafını dönüp dolaşırlar.

منکران همچون جعل ز آن بوی گل ** یا چو نازک مغز در بانگ دهل‌‌

Münkirler, o gönül kokusuna karşı kara böcek gibidirler; dayanamazlar. Yahut davul sesine tahammül edemeyen beyni zayıf kimseye benzerler.

خویشتن مشغول می‌‌سازند و غرق ** چشم می‌‌دزدند زین لمعان برق‌‌ 2025

Kendilerini meşgul ve müstağrak gösterirler. Şimşek parıltısından gözlerini yumarlar.

چشم می‌‌دزدند و آن جا چشم نی ** چشم آن باشد که بیند مأمنی‌‌

Göz yumarlar ama, onların bulundukları makamdaki göz değildir ki. Göz odur ki bir sığınak görsün.

چون ز گورستان پیمبر باز گشت ** سوی صدیقه شد و هم راز گشت‌‌

Peygamber, mezarlıktan dönünce Sıddîka’nın yanına giderek konuşup görüşmeye başladı.

چشم صدیقه چو بر رویش فتاد ** پیش آمد دست بر وی می‌‌نهاد

Sıddîka’nın gözü, Peygamber’in yüzüne ilişince önüne gelip elini onun üstüne,

بر عمامه و روی او و موی او ** بر گریبان و بر و بازوی او

Sarığına, yüzüne, saçına, yakasına, göğsüne, kollarına sürdü.

گفت پیغمبر چه می‌‌جویی شتاب ** گفت باران آمد امروز از سحاب‌‌ 2030

Peygamber, “Böyle acele acele ne arıyorsun?” dedi. Ayşe “Bugün hava bulutluydu, yağmur yağdı.

جامه‌‌هایت می‌‌بجویم از طلب ** تر نمی‌‌بینم ز باران ای عجب‌‌

Elbisende yağmurun eserini arıyorum. Gariptir ki üstünü, başını yağmurdan ıslanmamış görmekteyim” dedi.

گفت چه بر سر فگندی از ازار ** گفت کردم آن ردای تو خمار

Peygamber “O sırada başına ne örtmüşsün, baş örtün neydi? Diye sordu. Ayşe senin ridanı başıma örtmüştüm” dedi.

گفت بهر آن نمود ای پاک جیب ** چشم پاکت را خدا باران غیب‌‌

Peygamber dedi ki: “Ey yeni yakası tertemiz Hatun! Tanrı onun için temiz gözüne gayb yağmurunu gösterdi.”

نیست آن باران از این ابر شما ** هست ابری دیگر و دیگر سما

O yağmur, sizin bu bulutunuzdan değildir. Başka bir buluttan, başka bir göktendir.

تفسیر بیت حکیم: "آسمانهاست در ولایت جان کارفرمای آسمان جهان در ره روح پست و بالاهاست کوههای بلند و دریاهاست‌‌"

Hakîmi Senâî’nin “ Can elinde cihan göklerine iş buyuran gökler var. Can yolunda nice inişler, nice yokuşlar, nice yüksek dağlar ve denizler var “ beyitlerinin tefsiri

غیب را ابری و آبی دیگر است ** آسمان و آفتابی دیگر است‌‌ 2035

Gayb âleminin başka bir bulutu, başka bir yağmuru, başka bir göğü, başka bir güneşi vardır.

ناید آن الا که بر خاصان پدید ** باقیان فی لبس من خلق جدید

Fakat o, ancak havassa görünür, diğerleri “ Öldükten sonra tekrar yaratılıp diriltileceklerinden şüphe ederler.”

هست باران از پی پروردگی ** هست باران از پی پژمردگی‌‌

Yağmur vardır, âlemi beslemek için yağar. Yağmur vardır âlemi perişan etmek için yağar.

نفع باران بهاران بو العجب ** باغ را باران پاییزی چو تب‌‌

Bahar yağmurlarının faydası, şaşılacak bir derecededir. Güz yağmuruysa, bağa sıtma gibidir.

آن بهاری ناز پروردش کند ** وین خزانی ناخوش و زردش کند

Bahar yağmuru, bağı nazü naim ile besler, yetiştirir. Güz yağmuruysa bozar, sarartır.