پس عمر گفتش که این زاری تو ** هست هم آثار هشیاری تو

Bunun üzerine Ömer, çalgıcıya dedi ki: “Senin bu ağlaman, aklının başında olduğuna delâlet eder.

راه فانی گشته راهی دیگر است ** ز آن که هشیاری گناهی دیگر است‌‌ 2200

Yok olanın yolu, başka yoldur; çünkü aklı başında olmak da başka bir günahtır.

هست هشیاری ز یاد ما مضی ** ماضی و مستقبلت پرده‌‌ی خدا

Aklı başında oluş, geçmişleri hatırlamaktan ileri gelir. Geçmişin de Tanrı’ya perdedir,geleceğin de.

آتش اندر زن به هر دو تا به کی ** پر گره باشی از این هر دو چو نی‌‌

Her ikisini de ateşe vur. Bu ikisi yüzünden ne vakte kadar ney gibi boğum boğum olacaksın?

تا گره با نی بود هم راز نیست ** همنشین آن لب و آواز نیست‌‌

Neyde boğum bulundukça sırdaş değildir; dudağın, sesin mahremi olamaz.

چون به طوفی خود به طوفی مرتدی ** چون به خانه آمدی هم با خودی‌‌

Sen, kendi tarafından tavaf edip durdukça nasıl tavafta olursun, kendinde oldukça nasıl olur da Kâbeye gelmiş sayılırsın?

ای خبرهات از خبر ده بی‌‌خبر ** توبه‌‌ی تو از گناه تو بتر 2205

Haberlerin haber vericiden bihaberdir; tövben günahından beterdir.

ای تو از حال گذشته توبه جو ** کی کنی توبه از این توبه بگو

Ey geçen hallerden tövbe etmek isteyen! Bu tövbe etmekten ne vakit tövbe edeceksin, söyle! Gâh zir nağmesini kıble edinirsin; gâh ağlayıp inlemeyi öper durursun.”

گاه بانگ زیر را قبله کنی ** گاه گریه‌‌ی زار را قبله زنی‌‌

Faruk, sırlara ayna olunca ihtiyar çalgıcının canı da cisminde uyandı.

چون که فاروق آینه‌‌ی اسرار شد ** جان پیر از اندرون بیدار شد

Artık can gibi, ağlamadan gülmeden kurtuldu. Canı gitti, bambaşka bir canla dirildi.

همچو جان بی‌‌گریه و بی‌‌خنده شد ** جانش رفت و جان دیگر زنده شد

O zaman gönlüne öyle bir hayret geldi ki yerden de dışarda kaldı, gökten

حیرتی آمد درونش آن زمان ** که برون شد از زمین و آسمان‌‌ 2210

de ( bütün âlemi unuttu).

جستجویی از ورای جستجو ** من نمی‌‌دانم تو می‌‌دانی بگو

Ona arayıp tarama hududu ardında öyle bir arayıcılık düştü ki ben bilmiyorum; sen biliyorsan söyle!

حال و قالی از ورای حال و قال ** غرقه گشته در جمال ذو الجلال‌‌

Halden de öte, kaalden de ileri şöyle bir hale, öyle bir kaale erişti; ululuk sahibi Tanrı’nın cemaline dalıp kaldı.

غرقه‌‌ای نه که خلاصی باشدش ** یا بجز دریا کسی بشناسدش‌‌

Ama tek bir kurtuluş imkânı bulunsun... Yahut denizden başka onu bir tanıyan, gören olsun... Hayır bu çeşit dalış değil.

عقل جزو از کل گویا نیستی ** گر تقاضا بر تقاضا نیستی‌‌

Bu sözler, her an zuhura gelmeseydi, durmadan zuhur ediş, bu sözlerin söylenmesine sebep olmasaydı aklı cüzi, külle ait sözler söylemezdi.

چون تقاضا بر تقاضا می‌‌رسد ** موج آن دریا بدین جا می‌‌رسد 2215

Fakat birbiri ardınca durmadan zuhur ettikçe zuhur ediyor. Bundan dolayı da denizin dalgaları buraya gelip durmakta.

چون که قصه‌‌ی حال پیر اینجا رسید ** پیر و حالش روی در پرده کشید

İhtiyar çalgıcının hikâyesi buraya varınca ihtiyarda yüzünü perde arkasına çekti, ahvali de.

پیر دامن را ز گفت‌‌وگو فشاند ** نیم گفته در دهان ما بماند

İhtiyar, eteğini dedikodudan silkti; ona ait bizim ağzımızda ancak yarım bir söz kaldı.

از پی این عیش و عشرت ساختن ** صد هزاران جان بشاید باختن‌‌

Bu ayşü işreti düzüp koşma uğrunda yüz binlerce can feda edilse değer.

در شکار بیشه‌‌ی جان باز باش ** همچو خورشید جهان جان‌‌باز باش‌‌

Can ormanındaki avcılıkta doğan ol; cihanın güneşi gidip canla oyna!

جان فشان افتاد خورشید بلند ** هر دمی تی می‌‌شود پر می‌‌کنند 2220

Yüce güneş, can vere gelmiştir; her nefeste boşaldıkça (nurla ) doldururlar.

جان فشان ای آفتاب معنوی ** مر جهان کهنه را بنما نوی‌‌

Ey mânevi güneş, can ver de eski cihana yenilik göster.

در وجود آدمی جان و روان ** می‌‌رسد از غیب چون آب روان‌‌

İnsanın vücuduna akıl ve ruh, gayb âleminden akar su gibi gelmekte.

تفسیر دعای آن دو فرشته که هر روز بر سر هر بازاری منادی می‌‌کنند که اللهم أعط کل منفق خلفا اللهم أعط کل ممسک تلفا و بیان کردن که آن منفق مجاهد راه حق است نه مسرف راه هوا

Her Pazar yerinde “ Yarabbi, muhtaçları doyuranların her birerine verdiklerine karşılık mükâfat ihsan eyle. Yarabbi, vermeyip saklayanların mallarını da telef et, onları zararlandır” diye dua eden iki meleğin dualarını tefsir ve o verici kişinin Tanrı yolunda mücahit olduğu, heva ve heves yolunda müsrif olmadığı

گفت پیغمبر که دایم بهر پند ** دو فرشته‌‌ی خوش منادی می‌‌کنند

Peygamber dedi ki: “Öğüt vermek üzere iki melek hoş bir surette nida ederler: