-
خوی شاهانهی ترا نشناختم ** پیش تو گستاخ خر در تاختم
- Senin şahane huyunu takdir edemedim. Huzuruna küstahça eşek sürdüm.
-
چون ز عفو تو چراغی ساختم ** توبه کردم اعتراض انداختم
- Fakat affından bir mum düzüp yakınca tövbe ettim; itirazı bıraktım.
-
مینهم پیش تو شمشیر و کفن ** میکشم پیش تو گردن را بزن
- Kılıçla kefeni huzuruna koyuyorum; önüne boynumu uzatıyorum; vur!
-
از فراق تلخ میگویی سخن ** هر چه خواهی کن و لیکن این مکن
- Acı ayrılıktan gem vuruyorsun. Ne istersen yap, fakat bunu yapma!
-
در تو از من عذر خواهی هست سر ** با تو بیمن او شفیعی مستمر 2415
- Gönlünde benim için gizlice bir özür dileyici vardır ki o, ben olmasam da bana şefaat edip durur.
-
عذر خواهم در درونت خلق تست ** ز اعتماد او دل من جرم جست
- Gönlündeki o özür dileyicim senin huyundur. Ona güvendiğimden gönlüm, kendisine suç aradı.
-
رحم کن پنهان ز خود ای خشمگین ** ای که خلقت به ز صد من انگبین
- Ey ahlâkı yüz batman baldan daha güzel, daha tatlı olan kızgın adam! Sen de bana gönlünden ve gizlice merhamet et.”
-
زین نسق میگفت با لطف و گشاد ** در میانه گریهای بر وی فتاد
- Bu suretle güzel, açık açık söylerken kadına bir ağlamadır geldi.
-
گریه چون از حد گذشت و های های ** زو که بیگریه بد او خود دل ربای
- Ağlaması bile yüzünün güzelliğiyle gönülleri cezbeden o güzelin, hüngür hüngür ağlaması haddinden aşınca.
-
شد از آن باران یکی برقی پدید ** زد شراری در دل مرد وحید 2420
- O gözyaşı yağmurundan bir yıldırım zuhur etti, o naziri bulunmayan erin gönlüne bir kıvılcım sıçradı.
-
آن که بندهی روی خوبش بود مرد ** چون بود چون بندگی آغاز کرد
- Adamın, güzel yüzüne kul olduğu dilber, kulluğa başlarsa hal ne olur, insan ne hale gelir?
-
آن که از کبرش دلت لرزان بود ** چون شوی چون پیش تو گریان شود
- Azametinden yüreğini oynatan, kibirinden seni tir tir titreten sevgili, gözünün önünde ağlamaya başlarsa ne hale girersin?
-
آن که از نازش دل و جان خون بود ** چون که آید در نیاز او چون بود
- Naz ve istiğnası ile can ve gönülleri kan haline getiren güzel, niyaza girişirse hal ne olur?
-
آن که در جور و جفایش دام ماست ** عذر ما چه بود چو او در عذر خاست
- Cevrü cefası, bize tuzak olan dilber, özür dilemeye kalkışırsa biz ne mazeret bulabilir, ne söyleyebiliriz?
-
زين للناس حق آراسته ست ** ز آن چه حق آراست چون دانند جست 2425
- Züyyine linnâs, hükmünce Tanrı’nın insanlar için bezediği şeylerden halk, nasıl kurtulabilir?
-
چون پی یسکن الیهاش آفرید ** کی تواند آدم از حوا برید
- Tanrı; kadını erkeklere munis olmak üzere yarattı. Âdem nasıl olurda Havva’dan ayrılabilir?
-
رستم زال ار بود وز حمزه بیش ** هست در فرمان اسیر زال خویش
- Kişi yiğitlikte Zâloğlu Rüstem bile olsa Hamza’dan bile ileri geçse yine hükmetme hususunda karısının esiridir.
-
آن که عالم مست گفتش آمدی ** کلمینی یا حمیراء میزدی
- Âdem sözlerinden âlemin sarhoş olduğu Muhammed bile “Kellimîni ya Humeyrâ” derdi.
-
آب غالب شد بر آتش از نهیب ** آتشش جوشد چو باشد در حجاب
- Gerçi zâhiren su, ateşten üstündür; fakat bir kaba konunca ateş, onu fıkır fıkır kaynatır.
-
چون که دیگی حایل آید هر دو را ** نیست کرد آن آب را کردش هوا 2430
- İkisinin arasında bir tencere, bir çömlek oldu mu ateş, o suyu yok eder, hava haline getirir.
-
ظاهرا بر زن چو آب ار غالبی ** باطنا مغلوب و زن را طالبی
- Görünüşte su nasıl ateşten üstünse, sen de kadından üstünsün; fakat hakikatte ona mağlûpsun, sen onu istemektesin.
-
این چنین خاصیتی در آدمی است ** مهر حیوان را کم است آن از کمی است
- Böyle bir hassa ancak Âdemoğlundadır. Çünkü insanda muhabbet vardır. Hayvanın muhabbeti azdır ve bu da onun nâkıs olmasından ileri gelmiştir.
-
در بیان این خبر که انهن یغلبن العاقل و یغلبهن الجاهل
- Kadınlar, akıllı kişiye galebe ederler, fakat cahil kişi onlara galip olur
-
گفت پیغمبر که زن بر عاقلان ** غالب آید سخت و بر صاحب دلان
- Peygamber dedi ki: “Kadınlar; akıllı kişilere ehli dil olanlara fazlasıyla galip olurlar.
-
باز بر زن جاهلان چیره شوند ** ز آن که ایشان تند و بس خیره روند
- Fakat cahiller, kadına galebe ederler.” Çünkü onlar sert ve kaba muameleli olurlar.
-
کم بودشان رقت و لطف و وداد ** ز آن که حیوانی است غالب بر نهاد 2435
- Onlarda acıma, lûtfetme, sevme azdır. Çünkü tabiatlarında, yaradılışlarında hayvanlık üstündür.