همچو در کان خاک و زر کرد اختلاط ** در میانشان صد بیابان و رباط

همچنان که عقد در در و شبه ** مختلط چون میهمان یک شبه‌‌

بحر را نیمیش شیرین چون شکر ** طعم شیرین رنگ روشن چون قمر

نیم دیگر تلخ همچون زهر مار ** طمع تلخ و رنگ مظلم قیروار 2575

هر دو بر هم می‌‌زنند از تحت و اوج ** بر مثال آب دریا موج موج‌‌

صورت بر هم زدن از جسم تنگ ** اختلاط جانها در صلح و جنگ‌‌

موجهای صلح بر هم می‌‌زند ** کینه‌‌ها از سینه‌‌ها بر می‌‌کند

موجهای جنگ بر شکل دگر ** مهرها را می‌‌کند زیر و زبر

مهر تلخان را به شیرین می‌‌کشد ** ز آن که اصل مهرها باشد رشد 2580

قهر شیرین را به تلخی می‌‌برد ** تلخ با شیرین کجا اندر خورد

تلخ و شیرین زین نظر ناید پدید ** از دریچه‌‌ی عاقبت دانند دید

چشم آخر بین تواند دید راست ** چشم آخر بین غرور است و خطاست‌‌

ای بسا شیرین که چون شکر بود ** لیک زهر اندر شکر مضمر بود

آن که زیرک‌‌تر به بو بشناسدش ** و آن دگر چون بر لب و دندان زدش‌‌ 2585

پس لبش ردش کند پیش از گلو ** گر چه نعره می‌‌زند شیطان کلوا

و آن دگر را در گلو پیدا کند ** و آن دگر را در بدن رسوا کند

و آن دگر را در حدث سوزش دهد ** ذوق آن زخم جگر دوزش دهد

و آن دگر را بعد ایام و شهور ** و آن دگر را بعد مرگ از قعر گور

ور دهندش مهلت اندر قعر گور ** لا بد آن پیدا شود یوم النشور 2590

هر نبات و شکری را در جهان ** مهلتی پیداست از دور زمان‌‌

سالها باید که اندر آفتاب ** لعل یابد رنگ و رخشانی و تاب‌‌

باز تره در دو ماه اندر رسد ** باز تا سالی گل احمر رسد

بهر این فرمود حق عز و جل ** سوره الانعام در ذکر اجل‌‌

این شنیدی مو به مویت گوش باد ** آب حیوان است خوردی نوش باد 2595

آب حیوان خوان مخوان این را سخن ** روح نو بین در تن حرف کهن‌‌