از شکر گر شکل نانی می‌‌پزی ** طعم قند آید نه نان چون می‌‌مزی‌‌

ور بیابد مومنی زرین وثن ** کی هلد آن را برای هر شمن‌‌

بلکه گیرد اندر آتش افکند ** صورت عاریتش را بشکند

تا نماند بر ذهب شکل وثن ** ز آن که صورت مانع است و راه زن‌‌ 2890

ذات زرش ذات ربانیت است ** نقش بت بر نقد زر عاریت است‌‌

بهر کیکی تو گلیمی را مسوز ** وز صداع هر مگس مگذار روز

بت پرستی چون بمانی در صور ** صورتش بگذار و در معنی نگر

مرد حجی همره حاجی طلب ** خواه هندو خواه ترک و یا عرب‌‌

منگر اندر نقش و اندر رنگ او ** بنگر اندر عزم و در آهنگ او 2895

گر سیاه است او هم آهنگ تو است ** تو سپیدش خوان که هم رنگ تو است‌‌

این حکایت گفته شد زیر و زبر ** همچو فکر عاشقان بی‌‌پا و سر

سر ندارد چون ز ازل بوده ست پیش ** پا ندارد با ابد بوده ست خویش‌‌

بلکه چون آب است هر قطره از آن ** هم سر است و پا و هم بی‌‌هردوان‌‌

حاش لله این حکایت نیست هین ** نقد حال ما و تست این خوش ببین‌‌ 2900

ز آن که صوفی با کر و با فر بود ** هر چه آن ماضی است لا یذکر بود

هم عرب ما هم سبو ما هم ملک ** جمله ما يؤفک عنه من أفک‌‌

عقل را شو دان و زن را نفس و طمع ** این دو ظلمانی و منکر عقل شمع‌‌

بشنو اکنون اصل انکار از چه خاست ** ز آن که کل را گونه گونه جزوهاست‌‌

جزو کل نی جزوها نسبت به کل ** نی چو بوی گل که باشد جزو گل‌‌ 2905

لطف سبزه جزو لطف گل بود ** بانگ قمری جزو آن بلبل بود

گر شوم مشغول اشکال و جواب ** تشنگان را کی توانم داد آب‌‌

گر تو اشکالی به کلی و حرج ** صبر کن الصبر مفتاح الفرج‌‌

احتما کن احتما ز اندیشه‌‌ها ** فکر شیر و گور و دلها بیشه‌‌ها

احتماها بر دواها سرور است ** ز آن که خاریدن فزونی گر است‌‌ 2910

احتما اصل دوا آمد یقین ** احتما کن قوت جان را ببین‌‌