هر که مرد اندر تن او نفس گبر ** مر و را فرمان برد خورشید و ابر

Vücudunda nefsi ölen kişinin fermanına güneş de tâbidir, bulut da.

چون دلش آموخت شمع افروختن ** آفتاب او را نیارد سوختن‌‌ 3005

Gönlü ışık yakmayı, şûlelenmeyi öğrenmiş olan kişiyi güneş bile yakamaz.

گفت حق در آفتاب منتجم ** ذکر تزاور کذا عن کهفهم‌‌

Tanrı; doğması, batması muayyen olan güneş hakkında “Doğduğu ve battığı zaman onların mağaralarına vurmaz; o mağara hiç güneş yüzü görmezdi”demiştir.

خار جمله لطف چون گل می‌‌شود ** پیش جزوی کاو سوی کل می‌‌رود

Bir cüzü, külle ulaşırsa o cüz’ün yanında diken bile, gül gibi baştanbaşa letafet kesilir.

چیست تعظیم خدا افراشتن ** خویشتن را خوار و خاکی داشتن‌‌

Tanrı’yı ululamak, yüceltmek, nasıl olur? Kendini, varlığını horlamak, toprak mesabesinde tutmakla.

چیست توحید خدا آموختن ** خویشتن را پیش واحد سوختن‌‌

Tanrıyı tevhid etmeyi öğrenmek nedir? Kendini tek Tanrı önünde yakıp yok etmek.

گر همی‌‌خواهی که بفروزی چو روز ** هستی همچون شب خود را بسوز 3010

Gündüz gibi şûlelenip parlamayı diliyorsan geceye benzeyen varlığını yak!

هستی‌‌ات در هست آن هستی نواز ** همچو مس در کیمیا اندر گداز

Varlığını o varlığı meydana getirenin varlığında bakırı kimya içinde eritir, yok eder gibi eritir, yok eder gibi erit, yok et (de altın ol)

در من و ما سخت کرده ستی دو دست ** هست این جمله‌‌ی خرابی از دو هست‌‌

Sen, sıkı sıkıya ben’e, yapışmış ( yokluğu ve birliğe ulaşmış) sın. Bütün bozuk düzen işler, bütün bu perişanlıklar, ikilikten meydana çıkıyor.

رفتن گرگ و روباه در خدمت شیر به شکار

Ava giden aslan, kurt ve tilki

شیر و گرگ و روبهی بهر شکار ** رفته بودند از طلب در کوهسار

Bir aslan, bir kurt, bir tilki avlanmak için dağlara düşmüşler.

تا به پشت همدگر بر صیدها ** سخت بر بندند بار قیدها

Birbirlerine yardım ederek av hayvanlarını adamakıllı yakalamayı, onların yolunu kesmeyi kurmuşlardı.

هر سه با هم اندر آن صحرای ژرف ** صیدها گیرند بسیار و شگرف‌‌ 3015

Üçü de beraberce o geniş ovada birçok av elde etmek niyetindeydiler.

گر چه ز یشان شیر نر را ننگ بود ** لیک کرد اکرام و همراهی نمود

Aslan, onlarla beraber avlanmaktan utanmaktaysa da yine onları ağırladı, onlara yoldaş oldu.

این چنین شه را ز لشکر زحمت است ** لیک همره شد جماعت رحمت است‌‌

Böyle bir padişaha maiyetindeki asker, ancak zahmettir. Fakat bu “Topluluk rahmettir” deyip onlara uydu.

این چنین مه را ز اختر ننگهاست ** او میان اختران بهر سخاست‌‌

Böyle bir ay, yıldızlarla beraber gezmeden utanır. O, yıldızların içinde ancak onları parlatmak, onlara ihsan etmek için bulunur.

امر شاورهم پیمبر را رسید ** گر چه رایی نیست رایش را ندید

Reyine, tedbirine benzer isabetli bir rey, yerinde bir tedbir bulunmamakla beraber yine Peygamber’e “ Şâvirhum” emri geldi.

در ترازو جو رفیق زر شده ست ** نی از آن که جو چو زر گوهر شده ست‌‌ 3020

Terazide arpa, altınla arkadaş olmuştur. Fakat bununla arpanın da altın gibi kıymetlenmesi icabetmez.

روح قالب را کنون همره شده ست ** مدتی سگ حارس درگه شده ست‌‌

Ruh, şimdilik kalıba yoldaş olmuştur. (kalıp, ruhu korumaktır). Nitekim köpek de bir zaman için kapıyı korur.

چون که رفتند این جماعت سوی کوه ** در رکاب شیر با فر و شکوه‌‌

Bunlar; kudretli, şevketli aslanın maiyetinde dağa doğru gittikleri zaman

گاو کوهی و بز و خرگوش زفت ** یافتند و کار ایشان پیش رفت‌‌

İşleri rast geldi, bir dağ öküzü, bir dağ keçisi, bir de semiz tavşan avladılar.

هر که باشد در پی شیر حراب ** کم نیاید روز و شب او را کباب‌‌

Savaşçı aslanın maiyetinde giden kişinin kebabı, gece olsun, eksik olmaz.

چون ز که در بیشه آوردندشان ** کشته و مجروح و اندر خون کشان‌‌ 3025

Ölmüş yaralanmış, kan içinde bulunan avlarını dağdan çeke çeke ormana getirince,

گرگ و روبه را طمع بود اندر آن ** که رود قسمت به عدل خسروان‌‌

Kurt ve tilki padişahlara lâyık bir adaletle av hayvanlarının paylaşılmasına tamahlandılar.

عکس طمع هر دوشان بر شیر زد ** شیر دانست آن طمعها را سند

İkisinin de tamahı, aslana aksetti, o tamahın sebebini anladı.

هر که باشد شیر اسرار و امیر ** او بداند هر چه اندیشد ضمیر

Sırların aslanı ve beyi olan, kalpten geçenleri bilir.