نایب من باش در قسمت‌‌گری ** تا پدید آید که تو چه گوهری‌‌

Pay etmede benim vekilim ol da ne mahiyettesin, meydana çıksın” dedi.

گفت ای شه گاو وحشی بخش تست ** آن بزرگ و تو بزرگ و زفت و چست‌‌

Kurt “Padişahım, yaban öküzü senin payın. O büyük, sen de büyük, iri ve çeviksin.

بز مرا که بز میانه ست و وسط ** روبها خرگوش بستان بی‌‌غلط 3045

Keçi orta boyda, orta irilikte, onun için benim. Tilki, sen de tavşanı al. Tavşan tam sana münasip” dedi.

شیر گفت ای گرگ چون گفتی بگو ** چون که من باشم تو گویی ما و تو

Aslan dedi ki: “Ey kurt, hele bir daha söyle, ne dedin? Ben varken sen pay istiyorsun ha!

گرگ خود چه سگ بود کاو خویش دید ** پیش چون من شیر بی‌‌مثل و ندید

Kurt, ne köpek oluyor ki benim gibi misli, naziri bulunmayan bir aslanın huzurunda kendisini görüyor, varım sanıyor!

گفت پیش آ ای خری کاو خود بدید ** پیشش آمد پنجه زد او را درید

Kendini beğenen eşek, ileri gel!” Kurt ileri gelince bir pençe vurup onu parçaladı.

چون ندیدش مغز و تدبیر رشید ** در سیاست پوستش از سر کشید

Onda akıl ve isabetli bir tedbir görmeyince cezasını verip derisini yüzdü.

گفت چون دید منت از خود نبرد ** این چنین جان را بباید زار مرد 3050

Mademki beni görmek, seni kendinden geçirmedi, huzurumda yok olmadın. Böyle cana inleyerek ölmek gerek.

چون نبودی فانی اندر پیش من ** فضل آمد مر ترا گردن زدن‌‌

Mademki huzurumda mahvolmadı, boynunu vurmak farz oldu.

کل شی‌‌ء هالک جز وجه او ** چون نه‌‌ای در وجه او هستی مجو

Tanrı’dan başka her şey fânidir. Mademki onun zatında fâni değilsin, varlık arama!

هر که اندر وجه ما باشد فنا ** کل شيء هالک نبود جزا

Bizim hakikatimiz de yok olana “Her şey fânidir” cezası yoktur.

ز آن که در الاست او از لا گذشت ** هر که در الاست او فانی نگشت‌‌

Çünkü o “İllâ” dadır, “Lâ” dan geçmiştir. “İllâ” da fâni olmaz.

هر که بر در او من و ما می‌‌زند ** رد باب است او و بر لا می‌‌تند 3055

Kapıda dolaşan, Ben’den, biz’den dem vuran kapıdan sürülür, “lâ” makamında dolaşıp durur.

قصه‌‌ی آن کس که در یاری بکوفت از درون گفت کیست گفت منم، گفت چون تو تویی در نمی‌‌گشایم هیچ کس را از یاران نمی‌‌شناسم که او من باشد

Birisinin, bir dostun kapısını döğdüğü zaman içeriden “ Kimsin “ sözüne “Benim “ demesi üzerine dostun “ Mademki sen, sensin, kapıyı açmıyorum. Çünkü dostlardan kimseyi tanımıyorum ki o, ben olsun” demesi

آن یکی آمد در یاری بزد ** گفت یارش کیستی ای معتمد

Birisi, bir dostunun kapısına gelip kapıyı çaldı. Dostu “Kapıyı çalan kim?” deyince.

گفت من، گفتش برو هنگام نیست ** بر چنین خوانی مقام خام نیست‌‌

“Benim” diye cevap verdi. Dostu “Git, şimdi zamanı değil. Böyle bir sofra, ham kişinin makamı olamaz.

خام را جز آتش هجر و فراق ** کی پزد کی وا رهاند از نفاق‌‌

Hamı, ayrılık ateşinden başka ne pişirebilir, nifaktan ne kurtarabilir? “ dedi .

رفت آن مسکین و سالی در سفر ** در فراق دوست سوزید از شرر

Adamcağız gitti, tam bir yıl dostunun ayrılığıyla yanıp yakıldı.

پخته گشت آن سوخته پس باز گشت ** باز گرد خانه‌‌ی همباز گشت‌‌ 3060

Yanıp pişerek tekrar döndü, geldi. Dostunun evinin etrafında dolaşmaya başladı.

حلقه زد بر در به صد ترس و ادب ** تا بنجهد بی‌‌ادب لفظی ز لب‌‌

Kapıya varıp ağzından edepten dışarı bir söz çıkmasın diye yüzlerce korku ile edepli edepli halkayı çaldı.

بانگ زد یارش که بر در کیست آن ** گفت بر درهم تویی ای دلستان‌‌

Sevgilisi “Kim o?” deyince “Gönlümü alan sevgili sensin” diye cevap verdi.

گفت اکنون چون منی ای من در آ ** نیست گنجایی دو من را در سرا

Sevgili “ Mademki bensin, ey ben, gel içeri gir! Ev dar, iki kişi sığmıyor dedi.

نیست سوزن را سر رشته دو تا ** چون که یکتایی درین سوزن در آ

İğneye geçirilecek iplik iki ayrı iplik olursa geçmez. Mademki birsin, bu iğneden geç!

رشته را با سوزن آمد ارتباط ** نیست در خور با جمل سم الخیاط 3065

İpliğin iğne ile münasebeti vardır, geçer. Fakat deve, iğne yordamından geçmez ki.

کی شود باریک هستی جمل ** جز به مقراض ریاضات و عمل‌‌

Devenin vücudu riyazat ve ibadet maksadından başka bir şeyle incelir mi?

دست حق باید مر آن را ای فلان ** کاو بود بر هر محالی کن فکان‌‌

Bu işe Tanrı eli kudreti gerektir. Çünkü Tanrı, her hayali, bir iradesiyle var eder.