هر که نقص خویش را دید و شناخت ** اندر استکمال خود ده اسبه تاخت‌‌

ز آن نمی‌‌پرد به سوی ذو الجلال ** کاو گمانی می‌‌برد خود را کمال‌‌

علتی بدتر ز پندار کمال ** نیست اندر جان تو ای ذو دلال‌‌

از دل و از دیده‌‌ات بس خون رود ** تا ز تو این معجبی بیرون رود 3215

علت ابلیس انا خیری بده ست ** وین مرض در نفس هر مخلوق هست‌‌

گر چه خود را بس شکسته بیند او ** آب صافی دان و سرگین زیر جو

چون بشوراند ترا در امتحان ** آب سرگین رنگ گردد در زمان‌‌

در تگ جو هست سرگین ای فتی ** گر چه جو صافی نماید مر ترا

هست پیر راه دان پر فطن ** باغهای نفس کل را جوی کن‌‌ 3220

جوی خود را کی تواند پاک کرد ** نافع از علم خدا شد علم مرد

کی تراشد تیغ دسته‌‌ی خویش را ** رو به جراحی سپار این ریش را

بر سر هر ریش جمع آمد مگس ** تا نبیند قبح ریش خویش کس‌‌

آن مگس اندیشه‌‌ها و آن مال تو ** ریش تو آن ظلمت احوال تو

ور نهد مرهم بر آن ریش تو پیر ** آن زمان ساکن شود درد و نفیر 3225

تا که پندارد که صحت یافته ست ** پرتو مرهم بر آن جا تافته ست‌‌

هین ز مرهم سر مکش ای پشت ریش ** و آن ز پرتو دان مدان از اصل خویش‌‌

مرتد شدن کاتب وحی به سبب آن که پرتو وحی بر او زد آن آیت را پیش از پیغامبر صلی الله علیه و اله بخواند گفت پس من هم محل وحیم‌‌

پیش از عثمان یکی نساخ بود ** کاو به نسخ وحی جدی می‌‌نمود

چون نبی از وحی فرمودی سبق ** او همان را وانبشتی بر ورق‌‌

پرتو آن وحی بر وی تافتی ** او درون خویش حکمت یافتی‌‌ 3230

عین آن حکمت بفرمودی رسول ** زین قدر گمراه شد آن بو الفضول‌‌

کانچه می‌‌گوید رسول مستنیر ** مر مرا هست آن حقیقت در ضمیر

پرتو اندیشه‌‌اش زد بر رسول ** قهر حق آورد بر جانش نزول‌‌

هم ز نساخی بر آمد هم ز دین ** شد عدوی مصطفی و دین به کین‌‌

مصطفی فرمود کای گبر عنود ** چون سیه گشتی اگر نور از تو بود 3235

گر تو ینبوع الهی بودیی ** این چنین آب سیه نگشودیی‌‌