-
گفت پیغمبر صباحی زید را ** کیف اصبحت ای رفیق با صفا 3500
- Peygamber bir sabah Zeyd’e “ Ey temiz ve sâf arkadaş, sabahı nasıl ettin? Diye sordu.
-
گفت عبدا مومنا باز اوش گفت ** کو نشان از باغ ایمان گر شگفت
- Zeyd: “ Mümin bir kul olarak” deyince “ İman bağın yeşermiş, çiçekler açmışsa nişanesi nerede?” dedi.
-
گفت تشنه بودهام من روزها ** شب نخفته ستم ز عشق و سوزها
- Zeyd dedi ki: “ Gündüzleri susuz geçirdim, geceleri aşktan, yanıp yakılmadan uyumadım.
-
تا ز روز و شب گذر کردم چنان ** که از اسپر بگذرد نوک سنان
- Mızrak kalkandan nasıl geçerse ben de gündüzlerden, gecelerden öyle geçtim. (onlar beni tutamadıkları gibi onlardan bana bir şey de bulaşmadı.)
-
که از آن سو جملهی ملت یکی ست ** صد هزاران سال و یک ساعت یکی ست
- Ondan dolayı bence bütün şeraitler, bütün dinler birdir. Bence yüz binlerce yılla bir saat aynı.
-
هست ازل را و ابد را اتحاد ** عقل را ره نیست آن سو ز افتقاد 3505
- Ezelle ebed birleşti. Fakat akıl, kabiliyetsizliğinden buraya yol bulamaz.”
-
گفت از این ره کو رهاوردی بیار ** در خور فهم و عقول این دیار
- Peygamber “Peki, o yoldan, bu diyarın anlayışınca, bu diyar akıllılarının harcına getirdiğin bir hediye var mı, nerede? Çıkar bakalım!” dedi.
-
گفت خلقان چون ببینند آسمان ** من ببینم عرش را با عرشیان
- Zeyd dedi ki: “ halk, gökyüzünü nasıl görürse ben de arşı, arştakilerle beraber öyle görüyorum.
-
هشت جنت هفت دوزخ پیش من ** هست پیدا همچو بت پیش شمن
- Benim önümde sekiz cennetle yedi cehennem, şaman önündeki put gibi apaçık ve meydanda.
-
یک به یک وامیشناسم خلق را ** همچو گندم من ز جو در آسیا
- Halkı, değirmende buğdayı arpadan fark edercesine teker, teker tanıyorum.
-
که بهشتی کیست و بیگانه کی است ** پیش من پیدا چو مار و ماهی است 3510
- Cennetlik kim, yabancı nerede? Bence yılan ve balık gibi apaşikâr.
-
این زمان پیدا شده بر این گروه ** یوم تبیض و تسود وجوه
- “ Kıyamet günü, bazı yüzler ak olur, bazıları kara...” Sırrı, şimdiden meydana çıktı. Bu halkın bir kısmının yüzü ak, bir kısmının kara.”
-
پیش از این هر چند جان پر عیب بود ** در رحم بود و ز خلقان غیب بود
- Hakikatte bazı ruhlar, bundan önce de ( dünyaya gelmeden de) ayıplıydı. Fakat ana rahminde olduğu için hali, halka gizliydi.
-
الشقی من شقی فی بطن الام ** من سمات الجسم یعرف حالهم
- Şakî, ana karnında şakî olur (fakat bilinmez) Cisim âlemindeyse cisimdeki hallerden, ruhun halleri de anlaşılır.
-
تن چو مادر طفل جان را حامله ** مرگ درد زادن است و زلزله
- Vücut da ana gibi can çocuğuna gebedir. Ölüm, doğmak derdi ve kıyamettir.
-
جمله جانهای گذشته منتظر ** تا چگونه زاید آن جان بطر 3515
- Bu dünyada geçmiş canların hepsi, “ O ferahlı can acaba nasıl doğacak?” diye beklemektedirler.
-
زنگیان گویند خود از ماست او ** رومیان گویند بس زیباست او
- Zenciler, o mutlaka bizdendir derler. Beyazlar da, imkânı yok... O çok güzel olacak, derler.
-
چون بزاید در جهان جان و جود ** پس نماند اختلاف بیض و سود
- Vücudun canı, ahiret âlemine doğunca artık beyaz, kara ihtilafı kalmaz.
-
گر بود زنگی برندش زنگیان ** روم را رومی برد هم از میان
- Kara ise Zenciler alıp götürürler, beyazsa kendi cinslerinden olan bu çocuğu, beyazlar alıp götürürler.
-
تا نزاد او مشکلات عالم است ** آن که نازاده شناسد او کم است
- Fakat doğmadıkça anlamak, âlemdeki müşkül işlerdendir. Çünkü henüz doğmamış çocuğun nasıl olduğunu bilen azdır.
-
او مگر ینظر بنور الله بود ** کاندرون پوست او را ره بود 3520
- Bunu anlayan kişi, ancak Tanrı nuruyla bakıp gören kişidir. Böyle olan zat, bâtına da nüfuz edebilir.
-
اصل آب نطفه اسپید است و خوش ** لیک عکس جان رومی و حبش
- Nutfenin aslı beyaz renkli ve hoştur. Fakat beyaz kişinin canının aksi;
-
میدهد رنگ احسن التقویم را ** تا به اسفل میبرد این نیم را
- Nutfeye renk verir, onu en güzel şekle sokar; kara kişinin canının aksi de bir kısım halkı, en aşağılık bir renge, en bayağı bir şekle sürer, götürür.
-
این سخن پایان ندارد باز ران ** تا نمانیم از قطار کاروان
- Bu söze nihayet yoktur. Sen yine atını sür de biz kervandan geri kalmayalım.
-
یوم تبیض و تسود وجوه ** ترک و هندو شهره گردد ز آن گروه
- Bir gün her zümrenin önünde, saman çöpü müsün , dağ mı. Hindu musun, Türk mü? Meydana çıkar.