تیغ حلمم گردن خشمم زده ست ** خشم حق بر من چو رحمت آمده ست‌‌

تیغ حلمم گردن خشمم زده ست ** خشم حق بر من چو رحمت آمده ست‌‌ 3800

Hilim kılıcım, kızgınlığımın boynunu vurmuştur. Tanrı hışmıysa bence rahmettir.

غرق نورم گر چه سقفم شد خراب ** روضه گشتم گر چه هستم بو تراب‌‌

Tavanım, damım yıkıldı ama nura gark oldum. Toprak atası ( Ebu Turab) oldumsa da bahçe kesildim.

چون در آمد علتی اندر غزا ** تیغ را دیدم نهان کردن سزا

Savaşırken içime bir vesvese, bir benlik geldi; kılıcı gizlemeyi münasip gördüm.

تا احب لله آید نام من ** تا که ابغض لله آید کام من‌‌

Bu suretle “Sevgisi Tanrı içindir” denmesini diledim; ancak Tanrı için birisine düşmanlık etmeli.

تا که اعطا لله آید جود من ** تا که امسک لله آید بود من‌‌

Cömertliğimin Tanrı yolunda olmasını, varımı yine Tanrı için sakınmamı istedim.

بخل من لله عطا لله و بس ** جمله لله‌‌ام نیم من آن کس‌‌ 3805

Benim sakınmam da ancak Tanrı içindir. Vermem de... Tamamı ile Tanrınınım, başkasının değil.

و آن چه لله می‌‌کنم تقلید نیست ** نیست تخییل و گمان جز دید نیست‌‌

Tanrı için ne yapıyorsam bu yapışım, taklit değildir; hayale kapılarak, şüpheye düşerek de değil. Yaptığımı, işlediğimi, ancak görerek yapıyor, görerek işliyorum.

ز اجتهاد و از تحری رسته‌‌ام ** آستین بر دامن حق بسته‌‌ام‌‌

Hüküm çıkarmadan arayıp taramadan kurtuldum. Elimle Tanrı eteğine yapıştım.

گر همی‌‌پرم همی‌‌بینم مطار ** ور همی‌‌گردم همی‌‌بینم مدار

Uçarsam uçtuğum yeri görmekteyim, dönersem döndüğüm yeri.

ور کشم باری بدانم تا کجا ** ماهم و خورشید پیشم پیشوا

Bir yük taşıyorsam nereye götüreceğimi biliyorum. Ben ayım, önümde güneş, kılavuzuyum.

بیش از این با خلق گفتن روی نیست ** بحر را گنجایی اندر جوی نیست‌‌ 3810

Halka bundan fazla söylemeye imkân yok; denizin ırmağa sığması mümkün değildir.

پست می‌‌گویم به اندازه‌‌ی عقول ** عیب نبود این بود کار رسول‌‌

Akılların alacağı kadar aşağı mertebeden söylemekteyim. Bu, ayıp değil, Peygamberin işidir.

از غرض حرم گواهی حر شنو ** که گواهی بندگان نه ارزد دو جو

Garezden hürüm ben; hür olan kişinin şahadetini duy. Kul, köle olanların şahadetleri iki arpa tanesine bil değmez!

در شریعت مر گواهی بنده را ** نیست قدری وقت دعوی و قضا

Şeriatte dâva ve hükümde kulum şahitliğinin kıymeti yoktur.

گر هزاران بنده باشندت گواه ** بر نسنجد شرع ایشان را به کاه‌‌

Senin aleyhinde binlerce köle şahadet etse şeriat onların şahadetlerini bir saman çöpüne bile almaz.

بنده‌‌ی شهوت بتر نزدیک حق ** از غلام و بندگان مسترق‌‌ 3815

Şehvete kul olan, Tanrı indinde köleden, esir olmuş kullardan beterdir.

کاین به یک لفظی شود از خواجه حر ** و آن زید شیرین و میرد سخت مر

Çünkü köle bir sözle sahibinin kulluğundan çıkar,hür olur. Şehvete kul olansa tatlı dirilir, acı ölür.

بنده‌‌ی شهوت ندارد خود خلاص ** جز به فضل ایزد و انعام خاص‌‌

Şehvet kulu, Tanrı’nın rahmeti, hususi bir lûtuf ve nimeti olmadıkça kulluktan kurtulamaz.

در چهی افتاد کان را غور نیست ** و آن گناه اوست جبر و جور نیست‌‌

Öyle bir kuyuya düşmüştür ki bu kuyu, onun kendi suçudur. Ona cebir değildir, cevir de değil!

در چهی انداخت او خود را که من ** در خور قعرش نمی‌‌یابم رسن‌‌

Kendisini kendisi, öyle bir kuyuya atmıştır ki ben o kuyunun dibine varacak ip bulamıyorum.

بس کنم گر این سخن افزون شود ** خود جگر چه بود که خارا خون شود 3820

Artık yeter... Eğer bu sözü uzatırsam ciğer ne oluyor? Mermer bile kan kesilir.

این جگرها خون نشد نز سختی است ** غفلت و مشغولی و بد بختی است‌‌

Bu ciğerlerin kan olmaması katılıktan, şaşkınlıktan, dünya ile uğraşmadan ve talihsizliktendir.

خون شود روزی که خونش سود نیست ** خون شو آن وقتی که خون مردود نیست‌‌

Bir gün kan kesilir ama bu kan kesilmesinin o gün faydası yok. Kan kesilme işe yararken kan kesil!

چون گواهی بندگان مقبول نیست ** عدل او باشد که بنده‌‌ی غول نیست‌‌

Mademki kulların kölelerin, şahadeti makbul değildir, tam adalet sahibi, o kişiye derler ki gulyabani kölesi olmasın.

گشت ارسلناک شاهد در نذر ** ز آن که بود از کون او حر ابن حر

Kur’an’da peygambere “Biz seni şahit olarak gönderdik” denmiştir. Çünkü o, varlıktan hür oğlu hürdür.