گفت ما زاغیم همچون زاغ نه ** مست صباغیم مست باغ نه
“Göz Tanrı’dan başka bir yere şaşmadı, meyletmedi” sırrına mazharız, karga değiliz; âlemi renk renk boyayan Tanrı sarhoşuyuz; bağın bahçenin sarhoşu değil” buyurdu!
چون که مخزنهای افلاک و عقول ** چون خسی آمد بر چشم رسول3955
Göklerin, akılların hazineleri bile Peygamber’in gözüne bir çöp kadar ehemmiyetsiz görünürse.
پس چه باشد مکه و شام و عراق ** که نماید او نبرد و اشتیاق
Artık Mekke, Şam ve Irak ne oluyor ki onlar için savaşsın, onlara iştiyak çeksin!
آن گمان بر وی ضمیر بد کند ** که قیاس از جهل و حرص خود کند
Ancak gönlü kötü olan, onun işlerini kendi bilgisizliğine, kendi hırsına göre mukayese eden kişi onun hakkında böyle bir şüpheye düşer.
آبگینه‌‌ی زرد چون سازی نقاب ** زرد بینی جمله نور آفتاب
Sarı camdan bakarsan güneşin nurunu sapsarı görürsün.
بشکن آن شیشه‌‌ی کبود و زرد را ** تا شناسی گرد را و مرد را
O gök ve sarı camı kır da eri ve tozu gör!
گرد فارس گرد سر افراشته ** گرد را تو مرد حق پنداشته3960
Atlı bir er, atını koştururken tozu dumana katar, etrafta bir tozdur kalkar. Sen, tozu Tanrı eri sanırsın.
گرد دید ابلیس و گفت این فرع طین ** چون فزاید بر من آتش جبین
İblis de tozu gördü, “Bu toprağın fer’idir. Benim gibi ateş alınlı birisinden nasıl üstün olur?” dedi.
تا تو می‌‌بینی عزیزان را بشر ** دان که میراث بلیس است آن نظر
Sen azizleri insan gördükçe bil ki bu görüş İblis’in mirasıdır
گر نه فرزند بلیسی ای عنید ** پس به تو میراث آن سگ چون رسید
Be inatçı, İblis’in oğlu olmasan o köpeğin mirası nasıl olur da sana düşer?
من نیم سگ شیر حقم حق پرست ** شیر حق آن است کز صورت برست
Ben köpek değilim, Tanrı aslanıyım. Tanrı aslanı suretten kurtulandır.
شیر دنیا جوید اشکاری و برگ ** شیر مولی جوید آزادی و مرگ3965
Dünya aslanı av ve rızk arar, Tanrı aslanı hürlük ve ölüm!
چون که اندر مرگ بیند صد وجود ** همچو پروانه بسوزاند وجود
Çünkü ölümde yüzlerce hayat görür de varlığını pervane gibi yakıp yandırır.
شد هوای مرگ طوق صادقان ** که جهودان را بد این دم امتحان
Ölüm isteği, doğru kişilerin boyunlarına bir halkadır. Çünkü bu istek, yahudîlere imtihan oldu.
در نبی فرمود کای قوم یهود ** صادقان را مرگ باشد گنج و سود
Tanrı Kur’an’da “Yahudîler, doğrulara ölüm; fütuhat, sermaye ve ticarettir.
همچنان که آرزوی سود هست ** آرزوی مرگ بردن ز آن به است
Sermaye ve ticaret isteği var ya; ölümü istemek ondan daha iyidir.
ای جهودان بهر ناموس کسان ** بگذرانید این تمنا بر زبان3970
Ey yahudiler; halk içinde namusunuzu korumak istiyorsanız bu dileği, bu ölüm temennisini dile getirin” dedi.
یک جهودی این قدر زهره نداشت ** چون محمد این علم را بر فراشت
Muhammed, bu bayrağı kaldırınca bir tek yahudi bile bu istekte bulunmaya cüret edemedi.
گفت اگر رانید این را بر زبان ** یک یهودی خود نماند در جهان
Peygamber “Eğer bunu dillerine getirirlerse dünyada tek bir yahudi bile kalmaz” dedi.
پس یهودان مال بردند و خراج ** که مکن رسوا تو ما را ای سراج
Bunun üzerine yahudiler ; “Ey din ışığı, bizi rüsvay etme! Diyerek mal ve haraç verdiler.
این سخن را نیست پایانی پدید ** دست با من ده چو چشمت دوست دید
Bu sözün sonu görünmez. Mademki gözün sevgiliyi gördü, ver elini bana!
گفتن امیر المؤمنین علی کرم الله وجهه با قرین خود که چون خدو انداختی در روی من نفس من جنبید و اخلاص عمل نماند، مانع کشتن تو آن شد
Emîr-ül Müminîn Ali Kerremallâhu Vechehu’nun, arkadaşına “Sen benim yüzüme tükürünce nefsim kabardı, savaşımda ihlâs kalmadı. Seni öldürmeme mâni buydu” demesi
گفت امیر المؤمنین با آن جوان ** که به هنگام نبرد ای پهلوان3975
Emirül Müminin, o gence dedi ki: “Ey yiğit! Savaşırken,
چون خدو انداختی در روی من ** نفس جنبید و تبه شد خوی من
Sen benim yüzüme tükürünce nefsim kabardı, hiddet ettim, huyum harap berbat bir hale geldi.
نیم بهر حق شد و نیمی هوا ** شرکت اندر کار حق نبود روا
Öyle bir hale geldim ki o anda savaşımın yarısı Tanrı içindi, yarısı nefsim için. Tanrı işinde ortaklık yaraşmaz.
تو نگاریده‌‌ی کف مولاستی ** آن حقی کرده‌‌ی من نیستی
Sen Tanrı nakışısın: Seni, o, kudret eliyle yarattı, bezedi. Onunsun, benim değil.