ای خنک آن کش حسد همراه نیست ** عقبه‌‌ای زین صعب‌‌تر در راه نیست‌‌

Yolda bundan daha güç geçit yoktur. Ne kutludur o kişi ki yoldaşı, haset değildir.

این جسد خانه‌‌ی حسد آمد بدان ** از حسد آلوده باشد خاندان‌‌

Bu beden, haset evi olagelmiştir. Soy sop hasetten bulaşık bir hale düşer.

گر جسد خانه‌‌ی حسد باشد و لیک ** آن جسد را پاک کرد الله نیک‌‌

Ten haset evidir ama Tanrı, o teni tertemiz etmiş, arıtmıştır.

طهرا بيتي بیان پاکی است ** گنج نور است ار طلسمش خاکی است‌‌

“Evimi temizleyin” “ayeti” beden temizliğini bildirir. Bedenin tılsımı toprağa mensupsa da hakikatte nur definesidir.

چون کنی بر بی‌‌جسد مکر و حسد ** ز آن حسد دل را سیاهیها رسد 435

Sen (hakikatte) teni olmayana hile ve haset edersen o hasetten gönül kararır.

خاک شو مردان حق را زیر پا ** خاک بر سر کن حسد را همچو ما

Tanrı erlerinin ayakları altına toprak ol! ,bizim gibi sen de hasedin başına toprak at!

بیان حسد وزیر

Vezirin haset etmesi

آن وزیرک از حسد بودش نژاد ** تا به باطل گوش و بینی باد داد

O vezirciğin yaratılışı hasettendi, onun için abes yere kulağını, burnunu yele verdi!

بر امید آن که از نیش حسد ** زهر او در جان مسکینان رسد

O ümitle ki haset iğnesinden akan zehirle mahzunları tâ canlarından zehirliye.

هر کسی کاو از حسد بینی کند ** خویشتن بی‌‌گوش و بی‌‌بینی کند

Hasetten burnunu koparan kişi, kendisini kulaksız ve burunsuz bırakır.

بینی آن باشد که او بویی برد ** بوی او را جانب کویی برد 440

Burun, odur ki bir koku alsın ve kokuda, koku alanı bir yüzün bulunduğu tarafa götürsün.

هر که بویش نیست بی‌‌بینی بود ** بوی آن بوی است کان دینی بود

Kim koku almazsa burunsuzdur, koku da ancak din kokusudur.

چون که بویی برد و شکر آن نکرد ** کفر نعمت آمد و بینیش خورد

Bir koku alıp onun şükrünü eda etmeyen kimse, küfranı nimet etmiş ve kendi burnunu mahveylemiştir.

شکر کن مر شاکران را بنده باش ** پیش ایشان مرده شو پاینده باش‌‌

Hem şükret, hem şükredenlere kul ol. Onların huzurunda ölerek ebedî hayat kazan!

چون وزیر از ره زنی مایه مساز ** خلق را تو بر میاور از نماز

Vezir gibi sermayeyi, yol vuruculuktan edinme. Tanrı kullarını namazdan menetme.

ناصح دین گشته آن کافر وزیر ** کرده او از مکر در لوزینه سیر 445

O kâfir vezir, din nasihatçisi olarak hile ile badem helvasına sarımsak karıştırmıştı!

فهم کردن حاذقان نصارا مکر وزیر را

Vezirin hilesini aklı eren Hıristiyanların anlaması

هر که صاحب ذوق بود از گفت او ** لذتی می‌‌دید و تلخی جفت او

Zevk sahibi olanlar onun sözünde acılık karışmış bir tat sezdiler.

نکته‌‌ها می‌‌گفت او آمیخته ** در جلاب قند زهری ریخته‌‌

O, garezle karışık lâtif sözler söylemekte, gül sulu şeker şerbetinin içine zehir dökmekteydi.

ظاهرش می‌‌گفت در ره چیست شو ** وز اثر می‌‌گفت جان را سست شو

Sözünün dış yüzü, yolda çevik ol, diyordu. Ardından da cana, gevşek ol demekteydi.

ظاهر نقره گر اسپید است و نو ** دست و جامه می سیه گردد ازو

Gümüşün dışı ak ve berraksa da el ve elbise ondan katran gibi bir hale hale gelir.

آتش ار چه سرخ روی است از شرر ** تو ز فعل او سیه کاری نگر 450

Ateş, kıvılcımlarıyla kızıl çehreli görünürse de onun yaptığı işin sonundaki karanlığa bak!

برق اگر نوری نماید در نظر ** لیک هست از خاصیت دزد بصر

Yıldırım, bakışta saf bir nurdan ibaret görünür; (fakat) göz nurunu çalmak (gözü kamaştırmak) onun hassasıdır.

هر که جز آگاه و صاحب ذوق بود ** گفت او در گردن او طوق بود

Vezirin sözleri, uyanık ve zevk sahibi olanlardan başkaları için bir boyun halkasıydı (onun sözlerini kabul etmişler, ona uymuşlardı).

مدت شش سال در هجران شاه ** شد وزیر اتباع عیسی را پناه‌‌

Vezir, padişahtan altı ay ayrı kaldı, bu müddet zarfında İsa’ya uyanlara penah oldu.

دین و دل را کل بدو بسپرد خلق ** پیش امر و حکم او می‌‌مرد خلق‌‌

Halk, umumiyetle dinini de, gönlünü de ona ısmarladı. Onun emir ve hükmü önünde herkes, can feda ediyordu.

پیغام شاه پنهان با وزیر

Padişahın vezire gizlice haber göndermesi

در میان شاه و او پیغامها ** شاه را پنهان بدو آرامها 455

Padişahla onun arasında haber gidip geliyordu. Padişah, ona gizlice vahitlerde bulunuyordu.