چه عجب گر کوه صوفی شد عزیز ** جسم موسی از کلوخی بود نیز

Dağ bir aziz sûfi olursa şaşılacak ne var? Mûsâ’nın cismi de bir kemik parçasından ibaretti.

طنز و انکار کردن پادشاه جهود و قبول نکردن نصیحت خاصان خویش‌‌

Yahudi padişahının bu söze ehemmiyet vermeyip inkâr etmesi, kendisine nasihat edenlerin nasihatlerini kabul etmemesi

این عجایب دید آن شاه جهود ** جز که طنز و جز که انکارش نبود

O Yahudi padişahı bu acayip mucizeleri gördü. Fakat ancak taan ve inkârda bulundu.

ناصحان گفتند از حد مگذران ** مرکب استیزه را چندین مران‌‌ 870

Nasihatçiler: “İşi haddinden ileri götürme, inat hayvanını bu kadar ileri sürme” dediler.

ناصحان را دست بست و بند کرد ** ظلم را پیوند در پیوند کرد

Nasihatçilerin ellerini bağlayıp hapsetti. Zulmünü birbirine uladı (biteviye ve daha fazla zulmeder oldu).

بانگ آمد کار چون اینجا رسید ** پای دار ای سگ که قهر ما رسید

“Madem iş bu dereceye vardı. Ey köpek, sabret; kahrımız erişti!” diye bir ses geldi.

بعد از آن آتش چهل گز بر فروخت ** حلقه گشت و آن جهودان را بسوخت‌‌

Ondan sonra ateş kırk arşın alevlendi; bir halka teşkil etti ve o Yahudileri yaktı.

اصل ایشان بود آتش ابتدا ** سوی اصل خویش رفتند انتها

Onların asılları önceden de ateşti; sonunda da asıllarına gittiler.

هم ز آتش زاده بودند آن فریق ** جزوها را سوی کل باشد طریق‌‌ 875

Zaten zümre ateşten doğmuştu. Cüzüler kül tarafına yol alır, o tarafa giderler.

آتشی بودند مومن سوز و بس ** سوخت خود را آتش ایشان چو خس‌‌

Onlar ancak mümini yakan bir ateştiler. Kendilerini kendi ateşleri çerçöp gibi yaktı.

آن که بوده ست امه الهاویه ** هاویه آمد مر او را زاویه‌‌

Anası(mayası) Hâviye olan kimsenin mekânı, ancak Hâviyedir.

مادر فرزند جویان وی است ** اصلها مر فرعها را در پی است‌‌

Çocuk anası, onu arar; asıllar, mutlaka feri’leri izler.

آب اندر حوض اگر زندانی است ** باد نشفش می‌‌کند کار کانی است‌‌

Su, havuz içinde zindanda mahpus gibidir ama hava onu çeker. Zira su, erkâna mensuptur (dört erkân denen hava, ateş, su ve topraktandır. Havanın feri’dir).

می‌‌رهاند می‌‌برد تا معدنش ** اندک اندک تا نبینی بردنش‌‌ 880

Onu havuzdan kurtarır, madenine azar azar götürür ki sen götürdüğünü görmeyesin. (fırat)

وین نفس جانهای ما را همچنان ** اندک اندک دزدد از حبس جهان‌‌

Bu nefes alıp vermek de bizim hayatımızı azar azar cihan mahbesinden çalar. (T.M. 876)

تا إلیه یصعد أطیاب الکلم ** صاعدا منا إلی حیث علم‌‌

Sözlerin temizleri, bizden çıkarak ona yükselir, ondan başkasının bilmediği yere kadar varır.

ترتقی أنفاسنا بالمنتقی ** متحفا منا إلی دار البقا

Nefeslerimiz, temizlik sebebiyle bizden hediye olarak beka yurduna yücelir.

ثم تاتینا مکافات المقال ** ضعف ذاک رحمة من ذی الجلال‌‌

Sonra ululuk sahibi Tanrı’dan, ancak rahmet olarak sözlerimizin mükâfatı, iki misli bize gelir;

ثم یلجینا الی امثالها ** کی ینال العبد مما نالها 885

Sonradan kul nail olduğu şeylere bir daha nail olsun diye bizi, yine o güzel sözlere sevk eder, yine bize o çeşit sözler söyletir.

هکذا تعرج و تنزل دایما ** ذا فلا زلت علیه قائما

İşte böylece en güzel sözleri söyledikçe hep böyle sözlerin çıkmakta, Tanrı rahmeti inmektedir ve bu iki hal sende daimîdir.

پارسی گوییم یعنی این کشش ** ز آن طرف آید که آمد آن چشش‌‌

Fârisî söyleyelim: Bu şevk ve cezbe, o zevkin geldiği taraftan gelir.

چشم هر قومی به سویی مانده است ** کان طرف یک روز ذوقی رانده است‌‌

Her kavmin gözü, bir günceğiz zevk sürdüğü cihette kalmıştır.

ذوق جنس از جنس خود باشد یقین ** ذوق جزو از کل خود باشد ببین‌‌

Yakînen her cinsin zevki kendi cinsiyledir. Bak; cüz’ün zevki kendi küllünden olur.

یا مگر آن قابل جنسی بود ** چون بدو پیوست جنس او شود 890

Yahut o şey, bir cinse katılma kabiliyetinde olur da ona erişince o cinsten oluverir.

همچو آب و نان که جنس ما نبود ** گشت جنس ما و اندر ما فزود

Su ve ekmek gibi ki bizim cinsimiz değilken bizim cinsimizden oluverdi ve vücudumuzu besledi, kuvvetimizi arttırdı.

نقش جنسیت ندارد آب و نان ** ز اعتبار آخر آن را جنس دان‌‌

Su ve ekmeğin sûreta bizimle cinsiyeti yoktur ama sonucu bakımından onu cinsimiz bil.