باد درویشی چو در باطن بود ** بر سر آب جهان ساکن بود

İşte yoksulluk havası oldukça insan, dünya denizine batmaz, o denizin üstünde durur.

گر چه جمله‌‌ی این جهان ملک وی است ** ملک در چشم دل او لا شی است‌‌

Bütün bu dünya, onun mülkü olsa bu mülk, gözünde hiçbir şey değildir.

پس دهان دل ببند و مهر کن ** پر کنش از باد کبر من لدن‌‌ 990

Şu halde kalbini Min Ledün ululuğunun havasıyla doldur, ağzını da bağla, mühürle!

جهد حق است و دوا حق است و درد ** منکر اندر نفی جهدش جهد کرد

Çalışma da haktır, deva da haktır, dert de hak. Münkir kimse çalışmayı inkârda ısrar eder durur.”

مقرر شدن ترجیح جهد بر توکل‌‌

Çalışmanın tevekküle tercihi

زین نمط بسیار برهان گفت شیر ** کز جواب آن جبریان گشتند سیر

Aslan bu yolda birçok deliller getirdi. O Cebrîler, aslanın cevabına kandılar.

روبه و آهو و خرگوش و شغال ** جبر را بگذاشتند و قیل و قال‌‌

Tilki, geyik, tavşan ve çakal cebre inanışı ve dedikoduyu bıraktılar.

عهدها کردند با شیر ژیان ** کاندر این بیعت نیفتد در زیان‌‌

Bu bîatte ziyana düşmemek için kükremiş aslanla ahitlerde bulundular:

قسم هر روزش بیاید بی‌‌جگر ** حاجتش نبود تقاضای دگر 995

Zahmetsizce her günün kısmeti gelecek, aslanın başka bir teşebbüse ihtiyacı kalmayacaktı.

قرعه بر هر که فتادی روز روز ** سوی آن شیر او دویدی همچو یوز

Kur’a kime isabet ederse günü gününe aslanın yanına sırtlan gibi o koşar, teslim olurdu.

چون به خرگوش آمد این ساغر به دور ** بانگ زد خرگوش کاخر چند جور

Bu kadeh dönerek tavşana gelince; tavşan haykırdı: “Niceye dek bu zulüm?”

انکار کردن نخجیران بر خرگوش در تاخیر رفتن بر شیر

Aslana gitmekte geciktiğinden av hayvanlarının tavşana itiraz etmeleri

قوم گفتندش که چندین گاه ما ** جان فدا کردیم در عهد و وفا

Hayvanlar dediler ki: “Bunca zamanlardır biz ahdimize vefa ederek can feda ettik.

تو مجو بد نامی ما ای عنود ** تا نرنجد شیر رو رو زود زود

Ey inatçı, bizim kötü bir adla anılmamıza sebep olma, aslan da incinmesin. Yürü, yürü; çabuk, çabuk!”

جواب گفتن خرگوش نخجیران را

Tavşanın av hayvanlarına cevabı

گفت ای یاران مرا مهلت دهید ** تا به مکرم از بلا بیرون جهید 1000

Tavşan, “Dostlar, bana mühlet verin de hilemle siz de belâdan kurtulun.

تا امان یابد به مکرم جانتان ** ماند این میراث فرزندانتان‌‌

Benim hilemle canımız kurtulsun, bu hile, çocuklarımıza miras kalsın.

هر پیمبر امتان را در جهان ** همچنین تا مخلصی می‌‌خواندشان‌‌

Her Peygamber, dünyada ümmetini böyle bir kurtuluş yerine davet etti.

کز فلک راه برون شو دیده بود ** در نظر چون مردمک پیچیده بود

Peygamberler, halk nazarında gözbebeği gibi küçük görünürlerdi ama felekten kurtuluş yolunu görmüşlerdi.

مردمش چون مردمک دیدند خرد ** در بزرگی مردمک کس ره نبرد

Halk, peygamberleri; gözbebeği gibi küçük gördü, gözbebeğinin manen büyüklüğünü kimse anlayamadı.”

اعتراض نخجیران بر سخن خرگوش‌‌

Av hayvanlarının Tavşan'ın sözlerine itiraz etmeleri(fırat)

قوم گفتندش که ای خر گوش دار ** خویش را اندازه‌‌ی خرگوش دار 1005

Hayvanlar ona “Ey eşek, kulak ver! Kendini tavşan kadrince tut, haddini aşma!

هین چه لاف است این که از تو بهتران ** در نیاوردند اندر خاطر آن‌‌

Bu ne lâftır ki senden daha iyiler, dünyada onu hatırlarına bile getirmezler.

معجبی یا خود قضامان در پی است ** ور نه این دم لایق چون تو کی است‌‌

Ya gugurlandın yahut da kaza, bizim izimizde. Yoksa bu lâf, senin gibisine nerden yaraşacak?” dediler.

جواب خرگوش نخجیران را

Tavşanın av hayvanlarına cevabı

گفت ای یاران حقم الهام داد ** مر ضعیفی را قوی رایی فتاد

Tavşan, “Dostlar, Hak bana ilham etti. Hakikaten zayıf birisi, kuvvetli bir rye ve tedbire nail oldu.

آن چه حق آموخت مر زنبور را ** آن نباشد شیر را و گور را

Hakk’ın arıya öğrettiğini, aslan ve ejderha bilemez.

خانه‌‌ها سازد پر از حلوای تر ** حق بر او آن علم را بگشاد در 1010

Arı, teritaze balla dolu petekler yapar. Tanrı, ona, o ilimde kapı açtı.

آن چه حق آموخت کرم پیله را ** هیچ پیلی داند آن گون حیله را

Hakk’ın, ipekböceğine öğrettiğini hiçbir fil bilir mi?

آدم خاکی ز حق آموخت علم ** تا به هفتم آسمان افروخت علم‌‌

Toprağa mensup insan Hak’tan ilim öğrendi ve o bilgi ile yedinci kat göğe kadar bütün âlemi aydınlattı;