نه حیاتش چون حیات او بود ** نه مماتش چون ممات او بود

Ne hayatı onun hayatına benzer, ne mematı onun mematına.

گور او هرگز چو گور او مدان ** خود چه گویم حال فرق آن جهان‏

Hatta kabrini bile öbürünün kabri gibi sanma. O cihanın farkını ben nasıl söyleyeyim?

بر محک زن کار خود ای مرد کار ** تا نسازی مسجد اهل ضرار 3025

Ey iş eri, sen işini mehenge vur da bir Mescid’i Dırâr da sen yapma.

بس بر آن مسجد کنان تسخر زدی ** چون نظر کردی تو خود ز یشان بدی‏

Sen o mescit yapanları kınıyor, onlarla alay ediyorsun ama gözünü çevirip baksan görürsün ki sen de onlardansın!

حکایت هندو که با یار خود جنگ می‏کرد بر کاری و خبر نداشت که او هم بدان مبتلاست‏

Bir iş için savaşan, fakat kendisinin de o hale müptelâ olduğundan haberi olmayan Hintli

چار هندو در یکی مسجد شدند ** بهر طاعت راکع و ساجد شدند

Dört Hintli bir mescitte Allah’a ibadet için namaza durmuşlar, rükû ve sücuda koyulmuşlardı.

هر یکی بر نیتی تکبیر کرد ** در نماز آمد به مسکینی و درد

Her biri niyet edip tekbir alarak huzur ve huşuyla namaz kılmaktaydı.

موذن آمد از یکی لفظی بجست ** کای موذن بانگ کردی وقت هست‏

Bu sırada müezzin içeriye girdi. Hintlilerin birisinin ağzından bilâihtiyar bir söz çıktı; “ Müezzin, ezanı okudun mu, yoksa vakit var mı?”

گفت آن هندوی دیگر از نیاز ** هی سخن گفتی و باطل شد نماز 3030

Öbür Hintli, namaz içinde olduğu halde “ Sus yahu, konuştun, namazın bozuldu.” dedi.

آن سوم گفت آن دوم را ای عمو ** چه زنی طعنه بر او خود را بگو

Üçüncü Hintli ikincisine dedi ki : “Onu ne kınıyorsun baba, kendi derdine bak, kendini kına!”

آن چهارم گفت حمد الله که من ** در نیفتادم به چه چون آن سه تن‏

Dördüncü “Hamd olsun ben, üçünüz gibi kuyuya düşmedim” dedi.

پس نماز هر چهاران شد تباه ** عیب گویان بیشتر گم کرده راه‏

Hulasâ dördünün de namazı bozuldu. Âlemin ayıbını söyleyen daha fazla yol kaybeder.

ای خنک جانی که عیب خویش دید ** هر که عیبی گفت آن بر خود خرید

Ne mutlu o kişiye ki kendi ayıbını görür. Kim birisinin ayıbını görürse o alınır, o ayıbı kendisinde bulur.

ز انکه نیم او ز عیبستان بده ست ** و آن دگر نیمش ز غیبستان بده ست‏ 3035

Çünkü insanın yarısı ayıptandır, yarısı gayıptan!

چون که بر سر مر ترا ده ریش هست ** مرهمت بر خویش باید کار بست‏

Mademki başında onlarca yara var, merhemini başına vurmalısın.

عیب کردن ریش را داروی اوست ** چون شکسته گشت جای ارحمواست‏

Yarayı ayıplamak, ona merhem koymaktır. Sınık bir hale düştü mü “ Bir kavmin azizi zelil oldu mu acıyın ona” hadîsine mazhar olur.

گر همان عیبت نبود ایمن مباش ** بو که آن عیب از تو گردد نیز فاش‏

Sende o ayıp yoksa da yine emin olma. Olabilir ki o ayıbı sen de yaparsın, günün birin de o ayıp, senden de zuhur edebilir.

لا تخافوا از خدا نشنیده‏ای ** پس چه خود را ایمن و خوش دیده‏ای‏

Allahtan “Emin olmayın” sözünü duymadın mı? Peki, o halde neden müsterih ve emin oluyorsun?

سالها ابلیس نیکو نام زیست ** گشت رسوا بین که او را نام چیست‏ 3040

İblis, yıllarca iyi adla anılarak yaşadığı halde nihayet bak, nasıl rüsvay oldu, adı ne oldu?

در جهان معروف بد علیای او ** گشت معروفی بعکس ای وای او

Yüceliği âlemde tanınmıştı; aksiyle tanındı, yazık!

تا نه ای ایمن تو معروفی مجو ** رو بشو از خوف پس بنمای رو

Emin değilsen, tanınmayı isteme. Yürü, yüzünü korkuyla yıka da sonra göster.

تا نروید ریش تو ای خوب من ** بر دگر ساده ز نخ طعنه مزن‏

Güzelim, sakalın çıkmıyorsa başka sakalsızları kınama.

این نگر که مبتلا شد جان او ** در چهی افتاد تا شد پند تو

Şu işe bak: Şeytan, belâlara düştü de sana ibret oldu.

تو نیفتادی که باشی پند او ** زهر او نوشید تو خور قند او 3045

Sen belâya uğrayıp ona ibret olmadın o zehri içti, sen şerbetini iç (ibret almana bak!).

قصد کردن غزان به کشتن یک مردی تا آن دگر بترسد

Oğuzların, birini korkutmak için başka birini öldürmeye kalkışmaları

آن غزان ترک خونریز آمدند ** بهر یغما بر دهی ناگه زدند

Kan dökücü Oğuz Türkleri, malları yağma etmek üzere bir köye girdiler.

دو کس از اعیان آن ده یافتند ** در هلاک آن یکی بشتافتند

O köyün eşrafından iki kişi yakalayıp birini öldürmeye niyet ettiler.