هم از آن سو جو که وقت درد تو ** می‌شوی در ذکر یا ربی دوتو

هم از آن سو جو که وقت درد تو ** می‌شوی در ذکر یا ربی دوتو 1140

Derde düşünce iki büklüm olup “Yarabbi” diye yalvardığın taraf yok mu, bu sesi de o tarafta ara.

وقت درد و مرگ آن سو می‌نمی ** چونک دردت رفت چونی اعجمی

Dert ve ölüm zamanı o tarafa yönelir, feryat ve figana düşersin. Dertten kurtulunca neden yabancıya dönüyor, hiç o tarafı aklına bile getirmiyorsun?

وقت محنت گشته‌ای الله گو ** چونک محنت رفت گویی راه کو

Mihnet zamanında “Allah” demeye başlar, sıkıntın geçti mi “Nerede ona yol ?” dersin.

این از آن آمد که حق را بی گمان ** هر که بشناسد بود دایم بر آن

Bu hal, şundan ileri geliyor: “Allah’ı şeksiz, şüphesiz bilen, tanıyan, daima onu anlar, ondan hiç ayrılmaz.

وانک در عقل و گمان هستش حجاب ** گاه پوشیدست و گه بدریده جیب

Fakat akıl ve şüphe hicaplarında kalan kişiye Allah tecellisi, gâh örtülür, gâh yenini, yakasını yırtıp görünür.

عقل جزوی گاه چیره گه نگون ** عقل کلی آمن از ریب المنون 1145

Aklı cüzi gâh üstündür, gâh baş aşağı, Aklı Külli ise bütün hâdiselerden kurtulmuştur, emindir.

عقل بفروش و هنر حیرت بخر ** رو به خواری نه بخارا ای پسر

Akılla hüneri sat da hayreti satın al. Oğul, horluğa doğru git, Buhara’ya değil!

ما چه خود را در سخن آغشته‌ایم ** کز حکایت ما حکایت گشته‌ایم

Biz neye bu derece de söze daldık? Hikâye söyleyelim derken hikâye olduk gitti.

من عدم و افسانه گردم در حنین ** تا تقلب یابم اندر ساجدین

Ben yokum zaten ağlayıp, ağlayıp sızlayarak masal oldum gitti… Bu suretle secde edenler arasına katılayım, onlarla beraber yuvarlanayım bari.

این حکایت نیست پیش مرد کار ** وصف حالست و حضور یار غار

İş bilen, söz anlayan adama bu söz, hikâye değil. Hâlimi anlatıyorum ben, sevgilinin huzurundayım ben!

آن اساطیر اولین که گفت عاق ** حرف قرآن را بد آثار نفاق 1150

Âsi, bunlar önce gelip geçenlere ait aslı yok masallar dedi ya… Kur’an hakkında söylenen bu söz, nifak eseridir.

لامکانی که درو نور خداست ** ماضی و مستقبل و حال از کجاست

İçinde Allah nuru olan Lâmekân âleminde nerede geçmiş, nerede gelecek, nerede hâl,

ماضی و مستقبلش نسبت به تست ** هر دو یک چیزند پنداری که دوست

Geçmiş, gelecek, sana göredir. Yoksa hakikatte ikisi de birdir. Fakat sen iki sanırsın.

یک تنی او را پدر ما را پسر ** بام زیر زید و بر عمرو آن زبر

Bir adam, onun babasıdır, bizim oğlumuz, Zeydin altında olan dam, Amr’ın üstündedir.

نسبت زیر و زبر شد زان دو کس ** سقف سوی خویش یک چیزست بس

Damın altta, üstte oluşu, o iki adama göredir. Hakikatteyse dam tek bir şeydir, işte o kadar!

نیست مثل آن مثالست این سخن ** قاصر از معنی نو حرف کهن 1155

Bu söz, onun misli değildir, bir misaldir ancak. Eski harfler, yeni manayı ifade edemez ki.

چون لب جو نیست مشکا لب ببند ** بی لب و ساحل بدست این بحر قند

Ey tulum, burası mademki ırmak kıyısı değil, ağzını kapat. Bu şeker denizinin ne kıyısı var, ne kenarı!

فرستادن فرعون به مداین در طلب ساحران

Firavunun sihirbazları çağırtmak üzere şehirlere adam göndermesi

چونک موسی بازگشت و او بماند ** اهل رای و مشورت را پیش خواند

Musa, dönüp Firavun kalınca bütün rey ve tedbir sahiplerini danışmak üzere çağırdı.

آنچنان دیدند کز اطراف مصر ** جمع آردشان شه و صراف مصر

Padişahın, Mısır sultanı olan Firavunun Mısır civarındaki bütün sihirbazları çağırmasını kararlaştırdılar.

او بسی مردم فرستاد آن زمان ** هر نواحی بهر جمع جادوان

Firavun hemen bütün sihirbazların toplanması için etrafa bir hayli adam gönderdi.

هر طرف که ساحری بد نامدار ** کرد پران سوی او ده پیک کار 1160

Nerede ünlü bir büyücü varsa gelmesi için on haberci yolladı.

دو جوان بودند ساحر مشتهر ** سحر ایشان در دل مه مستمر

İki genç vardı ki büyü de pek şöhret bulmuşlardı. Sihirleri, aya bile tesir ederdi.

شیر دوشیده ز مه فاش آشکار ** در سفرها رفته بر خمی سوار

Aydan apaşikâr süt sağarlar, bir yere gidecekleri vakit küplere binip giderler.

شکل کرباسی نموده ماهتاب ** آن بپیموده فروشیده شتاب

Ay ışığını bez şekline sokup ölçer, biçer satarlardı.

سیم برده مشتری آگه شده ** دست از حسرت به رخها بر زده

Müşteri, para verip alır, sonra anlayınca eyvahlar olsun deyip hayıflanmaya, yüzüne vurmaya başlardı.